Биринчи куннинг ўзида 300 нафарга яқин одам ҳалок бўлди, қочқинлар оқими мамлакат шимолига югурди — Ливан Исроил билан учинчи урушга тайёрланмоқда. Биринчиси 1982 йилда, иккинчиси 2006 йилда, бошланиши деярли бир йилдан бери башорат қилинган ҳозиргиси эса ҳамма учун охиргиси бўлиши мумкин.
Исроил ўзида мавжуд бўлган ядро қуролидан фойдаланиши учун эмас, балки агар энг ёмон сценарий ривожланса, на ҳозирги Ливан, на ҳозирги Исроил бўлади. Жуда ҳам драматик эмасми? Ахир, Исроил "фақат" Ливан жанубини (1982 йилги урушдан кейин бўлгани каби) "Ҳизбуллоҳ" ўз ҳудудини ўққа тутишига йўл қўймаслик учун назорат қилишни хоҳлайди.
Бу Ғазодаги фаластинликларнинг геноцидига жавобан Исроилга зарба бераётганини доимо таъкидлайди — ва агар Нетаняху фаластинликларни йўқ қилишни тўхтатса, ўққа тутилиши тўхтайди. Исроил Ғазода тўхтаб қолмаслиги аниқ – унинг мақсади бўлакнинг катта қисмини яшаш учун яроқсиз ҳолга келтириш ва уни тўлиқ назорат остига олишдир.
Ғазодаги операциянинг биринчи куниданоқ Исроил Ливан ва "Ҳизбуллоҳ"га таҳдид солди — уларга Ғазо ва ҲАМАС тақдирини ваъда қилди. Исроил таҳдидлари бўш деб қабул қилинмади, лекин Ливандаги қуруқликдаги операция ҳар жиҳатдан (инсон, обрў, молиявий) жуда қимматга тушиши аниқ эди ва шунинг учун Исроил ўз юкини АҚШ билан бўлишишни хоҳлайди.
Бунинг учун "Ҳизбуллоҳ" ва Эронни Исроил шаҳарларига (ҳарбий нишонларга эмас) ҳужум қилишга ёки Ливан ҳудудидан Исроилга ҳужум қилишга Америка аралашувини талаб қилиш учун провокация қилиш керак эди.
Аммо шайх Насруллоҳ ("Ҳизбуллоҳ" етакчиси) ва Оятуллоҳ Хоманаий (Эрон етакчиси) ҳеч қандай провокацияларга берилишмади ва Нетаняхунинг вақти тугаб қолди: Исроилда ички вазият ёмонлашмоқда, Ғазода — тўлиқ боши берк кўча (42 минг ҳалок бўлди, лекин улар на ҲАМАСни йўқ қила олмадилар, на фаластинликларни эмиграцияга мажбурлай олдилар) ва халқаро майдонда Исроил тобора кучайиб бораётган қоралашларга дуч келмоқда.
Жангни тўхтатиш ва Ғазодан қўшинларни олиб чиқиш мумкин эмас: Нетаняху учун бу унинг ҳукмронлигининг охири ва ҳукмнинг бошланиши бўлади ва Исроил учун бу мағлубиятни тан олиш бўлади. Бундан ташқари, на Нетаняху, на Исроил Ғазо геноциди учун жавобгар бўлишни хоҳлашмайди. Шунинг учун улар урушни давом эттиришнинг ягона йўлини АҚШ ҳали ҳам "51-штати"га ёрдамга келади деган умидда кўришади. Шундай қилиб, Ливан аниқ ва ҳалокатли қурбонга айланди, аммо бу урушни бошлаш орқали Нетаняху ўзини ва мамлакатини қутқаришнинг тўғри йўлини топди дегани эмас. Аксинча, учинчи Ливаннинг Яқин Шарқдаги йирик давлатга айланиш учун барча имкониятлари бор.
Ғазо геноцидининг оқибати ва давоми бўлиб, бутун минтақадаги вазиятнинг детонациясига олиб келиши мумкин. Исроилнинг Ливанга тўла ҳуқуқли бостириб кириши клапанни бузади ва Сурия ҳудуди орқали Ливан фронтига келган Сурия ва Ироқ кўнгиллилари биринчи навбатда урушга жалб қилиниши мумкин.
Эрон Ливан ва “Ҳизбуллоҳ”га ҳар томонлама ёрдам беради, лекин АҚШ билан тўғридан-тўғри тўқнашувдан қўрқиб, урушда бевосита иштирок этишдан тийилишга ҳаракат қилади, аммо Исроил Теҳронни қўзғатишга уринишда давом этади.
Араб кўчаси Исроилнинг янги агрессиясидан ғазабланади — араб ҳукуматларига босим кучаяди, кўплаб мусулмон давлатлари Исроил билан савдога эмбарго қўйиши мумкин. Глобал жануб Ғарбдан "ўз ўғлини" тинчлантиришни янада қаттиқроқ талаб қила бошлайди — ва агар бу ҳеч қандай тарзда Вашингтонга таъсир қилмаса (чунки Нетаняху АҚШда ҳокимият учун кучайган курашда ўйнамоқда, бу вақт давомида ҳеч бир томон Исроилга қарши ҳаракатларга дош беролмайди), у ҳолда Европа икки стулда ўтириб, Исроилни сўзсиз қоралашга мажбур бўлади.
Умуман олганда, Исроилнинг Ливан тажовузи Ғарбнинг Глобал Жанубдаги обрўсига путур етказади – чунки тажовузкорга қарши на санкциялар, на уни тўхтатишга ҳақиқий уринишлар бўлмайди.
"Ҳизбуллоҳ" билан бўлган жангларда ботқоқликка тушиб қолган Исроил ўзини янада бурчакка олиб боради - энди жанубдаги қон тўкаётган Ғазога қўшимча равишда, унда шимолда тўлақонли (Ливанда авиация йўқ бўлса ҳам) уруш бўлади. "Ҳизбуллоҳ" армиясига катта зарар етказадиган АҚШнинг бевосита аралашувидан бошқа йўл йўқ. Аммо ноябрдаги сайловларда ким ғалаба қозонишидан қатъи назар, Америка учун бу вариант мутлақо қабул қилиниши мумкин эмас.
Худога шукур — чунки Қўшма Штатларнинг Ливан урушига бевосита аралашуви бутун минтақавий урушга йўл очади: кейин Эроннинг унга киришига ва Исроил-Эрон, кейин эса Эрон-Америка уруши бошланишига ярим қадам қолган бўлар эди. Бу вақт давомида - Нетаняху ва Болтон каби америкалик қирғийлар кўп йиллардан бери орзу қилганидек - Америка Эронни тош асрига бомбардимон қилади: яъни ядро қуролидан фойдаланади (гўёки Эрон ядро иншоотларини йўқ қилиш учун).
Аслида, бу ҳақиқий фалокат сари қадам бўларди — ва, эҳтимол, нафақат минтақавий миқёсда. Нетаньяху учинчи Ливан урушини бошлаганида айнан шу нарса билан ўйнашмоқда — ва бунинг ўзи уни дунёдаги энг хавфли одамга айлантиради.