ТОШКЕНТ, 10 июл — Sputnik, Вадим Павлов. ЕОИИ мамлакатлари ва Ўзбекистондаги кичик ва ўрта бизнесни қўллаб-қувватлаш институтлари ҳамкорликда ишлайди – улар кафолатлар беради, қўшма лойиҳаларни қўллаб-қувватлайди ва дўст мамлакатларда ҳамкорлар топишни осонлаштириш учун рақамли ресурсларни бирлаштиради.
Кичик ва ўрта бизнес корпорацияси бош директори Александр Исаевич Екатеринбургда бўлиб ўтган ИННОПРОМ-2024 халқаро саноат кўргазмаси доирасида Sputnik мухбирига берган интервьюсида Евроосиё бозорида фаолият юритаётган кичик ва ўрта бизнесни қўллаб-қувватлаш ҳақида батафсил тўхталиб ўтди.
Россия бизнесига ЕОИИ бозори қизиқ
"ЕОИИ бозори рус компаниялари, шу жумладан, бизнинг кичик ва ўрта компаниялари учун анъанавий ва "тушунарли" ҳисобланади, — деди Александр Исаевич. – Россия кичик ва ўрта корхоналари Беларусь, Қозоғистон, Қирғизистон, Ўзбекистон (ЕОИИ кузатувчи давлат) компаниялари билан фаол ҳамкорлик қилмоқда. Бу мамлакатлар тарихий-маданий мероси, иқтисодий ва географик жойлашуви туфайли Россия билан яқин алоқада ва шунинг учун бу устуворлик аниқ ва равшандир”.
Унинг сўзларига кўра, корпорациясининг халқаро фаолиятдаги асосий вазифаси Россия ишлаб чиқарувчи кичик ва ўрта компанияларга янги иқтисодий алоқаларни ўрнатиш ва кооперация занжирларини яратишда ёрдам беришдир.
"Бундан ташқари, сўнгги йилларда сезиларли ўзгаришлар рўй берди", — деди корпорация бош директори. — Санкциялар туфайли кўплаб таъминот занжирлари ва ҳамкорликлар бузилди. Бу ЕОИИ мамлакатлари билан ҳамкорлигимизни ривожлантириш учун имкониятлар ойнаси бўлди. Энг яқин қўшниларимизга худди улар бизга қараганидек, янгича кўз билан қарадик. Масалан, Тула вилоятидаги корхона Арманистондан - Морнин МЧЖга (соғлом озиқ-овқат ишлаб чиқарувчи) жўхори уни етказиб берди. Шу билан бирга, мамлакатимиз компаниялари ЕОИИ мамлакатларида ҳам ўз шерикларини топмоқда. Архангельск вилоятининг "TIAMO" рус бренди Қирғизистоннинг кийим-кечак компаниясидан уй ва дам олиш учун аёллар кийимларини тикади, Татаристон Республикасининг NEKNIGA компанияси Қирғизистонда ишчи фартуклар тикиш заводини ҳам топди. Москва компанияси Беларуснинг "Гродно Азот"га тўқимачилик саноати учун ип ўтказгич аксессуарларини, Челябинск вилоятидаги завод БЕЛАЗ карьер ускуналари учун Италияда ишлаб чиқарилган юқори босимли шлангларнинг аналогларини етказиб берди... Бундай кейслар кўпайиб бормоқда. Мен бундай мисоллар тизимли ҳикояларга айланишини жуда хоҳлайман”.
Унинг сўзларига кўра, бу ҳамкорлик муваффақиятли бўлиши учун, албатта, давлат ёрдами керак.
"Ахир, саноат кооперациясининг ўзига хос хусусияти шундаки, кўпинча мижоз компаниясининг барча талабларига жавоб берадиган маълум бир клапан керак бўлади. Бу оммавий маҳсулотлар эмас, балки, аслида, "бутик" лойиҳалари, — деди Исаевич.
Ҳукумат кичик ва ўрта бизнесни қўллаб-қувватламоқда
“Корпорациясининг компанияларга ёрдам беришнинг асосий усули — бу имтиёзли кредит молиялаштириш ва соябон кафолатидир. Соябон кафолатлари кредит суммасининг 50 фоизини қоплайди, бу 2 миллиард рублгача бўлиши мумкин. Кафолатларни бериш орқали Корпорация тадбиркор таваккалчилигининг 50 фоизини ўз зиммасига олади. Кафолат кредит билан бирга банкнинг битта ойнасида берилади. Бу бизнес учун бепул — банк комиссия тўлайди”, — деди Александр Исаевич.
Қўллаб-қувватлашнинг яна бир муҳим йўналиши, унинг сўзларига кўра, маҳсулотни сотишда ёрдам беришдир. Ҳозирги шароитда, унинг таъкидлашича, кичик ва ўрта бизнес корпорациясига санкциялар босимига қарамай, Россияда ҳамкорлик қилиш учун шериклар топиш бўйича хорижий компаниялардан кўплаб сўровлар келиб тушмоқда.
“Бизнеснинг ушбу сўровига жавобан 2022 йил апрель ойида биз МСП.РФ рақамли платформасида ҳамкорлик қилиш учун махсус хизматни ишга туширдик. Бу тадбиркорларга етказиб берувчилар ва харидорларни топишга ёрдам беради. Ўзига хос "танишув сайти", лекин фақат тасдиқланган ва ишончли компаниялар. Бугунги кунда ушбу хизмат орқали 12 та давлатдан 72 та хорижий компаниянинг, шу жумладан 41 таси ЕОИИ давлатларидан бўлган эҳтиёжлар эълон қилинган”, — деди корпорацияси бош директори.
Унинг сўзларига кўра, хорижий компаниялар Россияда ишлаб чиқарилган 10 мингтадан ортиқ маҳсулот сотиб олишга тайёр.
“Бизнинг ишлаб чиқариш кичик ва ўрта бизнес корхоналари хорижлик ҳамкорларга нафақат енгил саноат маҳсулотлари – озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари, шу билан бирга, машина ва ускуналар учун бутловчи қисмлар, шу жумладан, Ғарбда ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг ўрнини босувчи қисмлар ҳам етказиб бермоқда”, — дея аниқлик киритди Александр Исаевич.
Корпорациянинг бошқа мамлакатлардаги тадбиркорлик субъектларини қўллаб-қувватлашига келсак, агар Россия юридик шахсларининг устав капиталидаги ЕОИИ мамлакатлари компанияларининг иштироки улуши 26% дан 100% гача бўлса ва улар даромад ва ходимлар сони бўйича махсус талабларга жавоб берса, у ҳолда бу уларга кичик ва ўрта бизнес мақомини олиш имкониятини беради, деди у.
Бу барча қўллаб-қувватлаш чораларига киришни англатади.
Ҳамкорликни қўллаб-қувватлаш
Александр Исаевичнинг сўзларига кўра, ЕОИИга аъзо мамлакатларда фаолият юритаётган кичик ва ўрта бизнесни қўллаб-қувватловчи институтлар билан ҳамкорликнинг истиқболли йўналиши қўшма лойиҳаларни кафолатлаш ва қўллаб-қувватлашдир.
“Охирги ПМЭФда биз Москва кичик бизнесни кредитлаш жамғармаси, Беларусь тадбиркорларни молиявий қўллаб-қувватлаш жамғармаси ва Ўзбекистоннинг бизнесни ривожлантириш компанияси билан қўшма кенгаш тузиш тўғрисида шартнома имзоладик. Бу бизга кичик ва ўрта бизнес лойиҳаларини қўллаб-қувватлаш ва уларни молиялаштиришда мамлакатларимиз даражасида кўмаклашишдан ўзаро манфаат кўриш имконини беради”, — деди корпорация бош директори.
Битимнинг мақсадлари – тадбиркорликни ривожлантириш соҳасида тажриба ва энг яхши амалиётларни алмашиш, алоҳида қўшма бизнес лойиҳаларни қўллаб-қувватлаш, шу жумладан, кичик ва ўрта бизнесни таъминот занжирларига жойлаштиришга кўмаклашиш, дея тушунтирди у.
“Агар биз Россия-Беларусь лойиҳасини кўриб чиқсак, Корпорация Россия томонида, Беларусь томонида тадбиркорларни молиявий қўллаб-қувватлаш бўйича Беларусь жамғармаси кафолат беради. Корпорация савдо бозорини топишда ҳам ёрдам беради”, — деди Исаевич.
Хорижий шериклар, шунингдек, МСП.РФ рақамли платформасида ва уларнинг миллий рақамли хизматларида "ишлаб чиқариш кооперацияси ва сотиш" хизмати ўртасида саноат кооперацияси соҳасидаги интеграцияга амалий қизиқиш билдирмоқда. Корпорация Ўзбекистон билан тегишли пилот лойиҳани аллақачон ишга туширган.
"Россиянинг юқори технологияли компанияларининг ишланмаларига ва қўшма инвестиция лойиҳаларини яратишга бўлган катта талабни кўриб, биз "Росконгресс" жамғармаси билан биргаликда “Бизнес ҳамкорлик платформаси” хизматини ишга туширдик." Хорижий компаниялар маҳаллий кичик ва ўрта корхоналар билан ўзаро ҳамкорлик қилиш имкониятига эга. Фонднинг шахсий ҳисоби орқали текширишдан ўтган хорижий компаниялар бир вақтнинг ўзида бир нечта муаммоларни ҳал қилишлари мумкин. Шундай қилиб, улар 5,5 мингдан ортиқ тасдиқланган ишлаб чиқариш корхоналари ва уларнинг маҳсулотлари ҳақида маълумот олиш имкониятига эга бўладилар, шунингдек, ўзлари ҳақида ҳам маълумотларни қўшишлари мумкин бўлади”, — деб ўртоқлашди Александр Исаевич.
Банкдан ёрдам
“Бизнинг кичик ва ўрта бизнес банкимиз (корпорациясининг шўба корхонаси) ташқи иқтисодий фаолиятни амалга оширувчи тадбиркорларга ҳисоб-китоб ва касса хизматларини кўрсатиш учун зарур шарт-шароитларни яратиб беради, – деди Александр Исаевич. – Бу замонавий бозор ҳақиқатларида энг долзарб бўлган комиссия харажатларини оптималлаштириш имконини беради.
Кичик ва ўрта бизнес банкининг вакиллик ҳисобварақларининг мавжудлиги корхоналарга Хитой ва ЕОИИ мамлакатларидаги контрагентлар билан хитой юани, ҳинд рупийси, арман драми ва бошқа валюталарда ҳисоб-китобларни энг қисқа вақт ичида амалга ошириш имконини беради.
Унга кўра, валюта курсларининг ўзгарувчанлиги шароитида компанияларга, биринчидан, рискларни ҳимоя қилиш мақсадида ҳосилавий молиявий воситалардан (форвард ва своп каби) фойдаланиш имконияти берилади, иккинчидан, банк хорижий валютада депозитлар қаторини амалга оширади.
“Масалан, ўтган йили Хитой юанидаги депозит ишга туширилди.Бу маълум валютада ташқи иқтисодий фаолиятни амалга оширадиган ёки баланс валютасини диверсификация қилишни хоҳлайдиган компаниялар учун долзарбдир. Бу компания хориждан асбоб-ускуналар ёки хомашё харид қилса, валюта рискларини ҳимоя қилиш имконини беради”, — дея хулоса қилди Александр Исаевич.