ТОШКЕНТ, 13 май — Sputnik. Ҳиндистон Эрон билан стратегик Чобаҳор портини ўн йил муддатга бошқариш бўйича шартнома имзолайди, бу эса мамлакат учун хорижий портни бошқаришнинг ўзига хос ҳолати бўлади. Бу ҳақда "The Times of India" нашри хабар берди.
Нашр манбаларига кўра, Ҳиндистон портлар, денгиз ва сув йўллари вазири Сарбананда Соновал келишувни имзолаш учун 13 май куни Эронга боради. Ҳиндистон МДҲ бозорига чиқиш учун Эроннинг Чобаҳор портини “Шимол-Жануб” халқаро транспорт коридори (ХТК) доирасида транзит хабга айлантиришга интилмоқда.
Дастлабки ният келишуви 2016 йилда бош вазир Нарендра Модининг Эронга ташрифи чоғида имзоланган эди. Янги 10 йиллик шартнома Эрон, Ҳиндистон ва Афғонистон ўртасида имзоланган ва фақат Чабаҳор портидаги Шаҳид Беҳешти терминалини қамраб олган йиллик янгилаш бўйича дастлабки келишув ўрнини босади.
Янги кенгайтирилган шартнома автоматик равишда янгиланиши керак.
Аввалроқ вазир порт Марказий Осиё минтақасини Жанубий Осиё бозорлари билан боғлаши ва савдо-иқтисодий ҳамкорликда муҳим ўрин тутишини таъкидлаган эди. Унинг фикрича, келишувнинг тузилиши Марказий Осиё минтақасининг транзит-транспорт салоҳияти ва унинг логистика тармоғини яхшилаш имконини беради.
Расмийнинг фикрича, Чобаҳор портини назоратга олиш минтақавий ва халқаро транспорт коридорини яратиш бўйича қўшма ташаббусни илгари суришга олиб келади.
Эроннинг Чобаҳор порти Макран соҳилида (Систон ва Балужистоннинг икки вилоятида), Уммон кўрфази ёнида ва Ҳормуз бўғозининг оғзида жойлашган. Чобаҳор Ҳинд океанига тўғридан-тўғри чиқиш имкониятига эга ягона Эрон портидир. Порт Афғонистон ва Марказий Осиёдаги денгизга чиқиш имкони бўлмаган мамлакатларга яқин жойлашган.
“Шимолий-Жанубий” халқаро транспорт йўлаги Санкт-Петербургни Эрон ва Ҳиндистон портлари билан боғлайдиган узунлиги 7,2 минг км бўлган мультимодал йўналиш ҳисобланади. Бу Сувайш канали орқали Европа, Форс кўрфази ва Ҳинд океани мамлакатларини боғловчи денгиз йўлига муқобил ҳисобланади.
ХТКнинг ғарбий ва шарқий тармоқлари Эрон орқали ўтади: ғарбий шохобчаси Эрон бўйлаб автомобиль орқали Рашт орқали, шарқий тармоғи темир йўл орқали ташишни таъминлайди. Эрондаги охирги нуқта Бандар Аббос порти бўлиб, ундан денгиз орқали Ҳиндистонга юк ташиш мумкин.
Ғарбий тармоғи ҳам Озарбайжон, шарқий қисми Қозоғистон ва Туркманистон орқали ўтади. Бундан ташқари, Россиядан Каспий денгизи орқали Эронга тўғридан-тўғри денгиз ташиш мумкин. 2030 йилга келиб Россия юкларини Шимолий-Жанубий ХТК бўйлаб ташиш деярли икки баравар кўпайиши кутилмоқда: ҳозирги 17 миллион тоннадан 32 миллион тоннагача.