Sputnik Ўзбекистон матбуот марказида Тошкент архитектура-қурилиш университети ва Тошкент халқаро “Кимё” университетининг “Шаҳарсозлик” кафедраси профессори Муродхон Усмонов иштирокида матбуот анжумани бўлиб ўтди.
Усманов Мурадхан
© Sputnik / Авенир Дебердеев
Мутахассис инфратузилмага юкни қандай камайтириш ва тирбандликни камайтиришга нима ёрдам беришини, шунингдек, шаҳарсозлик ишларига малакали ёндашувни таъминлаш учун қандай чоралар кўриш зарурлигини тушунтириб берди.
Усмоновнинг сўзларига кўра, шаҳарни қайта ташкил этишда энг катта муаммо бу транспорт, пиёдалар эса — асосий транспорт бирлигидир.
“Пиёда биринчи ўринда туриши керак. Ҳозир пиёда тўртинчи ўринда. Биз ҳозир транспортни шундай ривожлантирмоқдамизки, одамларни шаҳар бўйлаб энг қулай ва оптимал транспорт воситаси – енгил автомобиль сотиб олишга мажбур қиламиз. Биз бутун транспорт инфратузилмасини енгил автомобиллардан фойдаланишни қийинлаштирадиган ҳолатга келтиришимиз керак”, — деб тушунтирди Усмонов.
Шу билан бирга, шаҳарнинг тузилиши ва рамкаси "яшил" бўлиши керак, транспорт эса итоат қилиши керак, дейди мутахассис. Бунинг учун, Усмоновнинг сўзларига кўра, транспортни шаҳар ҳудудидан "олиб ташлаш" керак.
"Айнан енгил транспорт, лекин жамоат транспорти ривожланиши керак", — дея аниқлик киритди у.
Бундан ташқари, меъмор шаҳарни имкон қадар йирик саноат корхоналаридан озод қилиш зарур деб ҳисоблайди. Пойтахтни реконструкция қилишнинг асосий омиллари қаторида ижтимоий инфратузилмани тўғри ва оқилона ташкил этиш алоҳида аҳамиятга эга.
“Фарзандингизни шаҳарнинг бир чеккасидан бу бошига олиб кетмаслигингиз керак. Ижтимоий инфратузилма барча турдаги хизматларни, жумладан, таълим муассасаларини тизимли жойлаштиришни назарда тутади”, — дея ишонч билдиради эксперт.
Усмоновнинг сўзларига кўра, умумий болалар боғчалари томонидан аҳолига хизмат кўрсатишнинг максимал радиуси (мавжудлик радиуси) 300-350 метр, мактаблар эса 500-700 метр бўлиши керак.
Усмонов жамоат транспортини ривожлантириш ва унинг имкониятларини ошириш учун йўлларни торайтиришни таклиф қилди. Масалан, уч қаторли ҳаракатни икки қаторли ҳаракатга алмаштириш.
“Бир қаторни жамоат транспорти учун, иккинчисини эса автомобиллар учун ажратсангиз, бу йўлда ҳаракатланиш 3 баробар ортади. Агар 60 нафар йўловчиси бўлган автобус бир дақиқада йўлнинг бир қисмидан ўтган бўлса, 60 кишининг автомобилларда йўлнинг бир қисмидан ўтиши учун 30 та машина керак бўлади”, — дея тушунтирди у.
Мутахассис пойтахтни қайта ташкил этиш бўйича санаб ўтилган барча масалаларни ҳар томонлама ҳал этиш зарурлигини таъкидлади. Бундан ташқари, Усмонов хорижлик мутахассисларни шаҳарсозлик лойиҳалари ва танловларига жалб қилмаслик кераклигини айтди.
Бундай лойиҳалар бутун умрини маълум бир шаҳарда ўтказганлар томонидан амалга оширилиши муҳимдир.
“Хорижий шаҳарсозлик мутахассиси келиши, иштирок этиши, атрофни, атроф-муҳитни ўрганиши мумкин. Бунинг учун унга бир ҳафта, ўн кун ёки бир ой етарли бўлиши мумкин. Мен шаҳарсоз ва меъмор сифатида ишончим комил: шаҳарни тўғри ташкил этиш учун инсон 10-15 йил эмас, балки бутун умри давомида шу шаҳарда яшаши керак. У бутун бу шаҳарни, унинг менталитетини, табиий ва иқлим шароитларини юракдан, миядан "ўтказиши" керак. Шундагина у буни ҳис қила олади”, — дейди Усмонов.