Ўтган куни фермерлар бош вазир ўринбосари Роберт Хабек таътилдан қайтаётган паромга чиқишни ёпиб қўйишди. Улар у билан гаплашмоқчи бўлишди, лекин “яшиллар” лидери улардан бортга чиқишларини сўради, намойишчилар эса ундан уларнинг олдига тушишини талаб қилишди. Канцлер ўринбосарининг қўриқчилари бунга қарши бўлди, бир нечта фермерлар бортни бузишга ҳаракат қилишди, суҳбат амалга ошмади, прокуратура эса Хабек билан мулоқот қилишни талаб қилганлар устидан тергов бошлади.
Германияда бошланган фермерларнинг норозилик намойишлари эртага темирйўлчиларнинг иш ташлаши билан тўлдирилади, бироқ уларнинг иқтисодий талаблари немис муаммолари айсбергининг учи холос. Асосийси, федерал ҳукумат ва ҳукмрон коалициядан норозилик. Уч ҳукмрон партиянинг рейтинги узоқ вақтдан бери тушиб кетган ва сайловчиларнинг учдан бир қисми даражасига тушган, аммо энди канцлер Олаф Шольц ҳам Германия тарихидаги энг машҳур бўлмаган ҳукумат раҳбарига айланди. Унинг раҳбарлигининг атиги икки йилида немисларнинг Ангела Меркелнинг харизматик бўлмаган ва ҳиссиётсиз ворисидан бутунлай ҳафсаласи пир бўлди. Меркел 16 йил ҳукмронлик қилди, Шольцда эса келаси кузда бўлиб ўтадиган Бундестаг сайловларига қадар ўз ўриндиғида қолмаслиги эҳтимоли ортиб бормоқда. Муддатидан аввал сайловлар бўлиб ўтиши учун эмас (гарчи бу вариант истисно қилинмаса ҳам), ихтиёрий равишда истеъфога чиқиш учун.
Бу икки сабабга кўра содир бўлиши мумкин: ҳукмрон коалициянинг қулаши ёки коалиция ва унинг асосий партияси – SPD’ни сақлаб қолиш учун канцлер ўзгариши. Немис матбуоти аллақачон Шольцни алмаштириш билан иккинчи вариантни муҳокама қилмоқда.
Сўнгги маълумотларга кўра, немисларнинг деярли учдан икки қисми (64 фоиз) Шольц канцлер лавозимини мудофаа вазири Борис Писториусга топшириши тарафдори. Писториус федерал даражада бор-йўғи бир йил ишлаган бўлса-да, у бир неча йиллардан бери мамлакатнинг энг машҳур сиёсатчиларидан бири ҳисобланади – ва у, албатта, социал-демократлар орасида энг машҳури. Писториус канцлер бўлганидан кейин 2025 йилги сайловларда SPD’ни (аниқроғи, ҳукмрон коалицияни) ғалабага олиб келиши мумкинлиги ҳақиқат эмас, лекин унинг тайинланиши ҳеч бўлмаганда вақтинчалик партия рейтингини оширади. Шольцни ҳукумат бошида қолдириб эса, SPD бир вақтнинг ўзида икки йўналишда таваккал қилади: ҳукумат коалициясининг қулаши ва сайловлардаги мағлубият. Шу сабабли, Шольцни Писториусга ўзгартириш фойдасига кўпроқ далиллар мавжуд - интрига буни айнан қачон қилиш кераклигида.
Сайлов йилида канцлерни ўзгартиришга таваккал қилишмайди - жуда кеч. Бу йил ҳам кўп вақт йўқ: июнь ойи бошида Европа парламентига, сентябрда эса Шарқий Германиянинг учта ҳудудида маҳаллий парламентларга сайловлар бўлиб ўтади. Агар ҳукмрон коалициянинг партиялари умумевропа ва минтақавий сайловларда ютқазса, бу аллақачон заифлашган коалицияга зарба бўлади. Яъни, коалиция шунчаки парчаланади ва канцлер ўзгариши ёрдам бермайди. Шольцни Писториусга ҳозир - яқин бир неча ой ичида алмаштириш керак бўляпти. Аммо Германия сиёсий элитасининг бунга тайёр эканлиги ҳақиқат эмас.
Чунки Социал-демократлар ва “яшиллар” кейинги сайловларда коалициянинг қулаши ва CDU/CSU (“Германия Христиан Демократик Иттифоқи” ва “Бавария Христиан Социал Иттифоқи”) нинг ҳокимиятга қайтишидан қўрқишса-да, улар сиёсий манзарадаги ўзгаришлар бошланишидан кўпроқ қўрқишади. Чунки 20 фоиздан ортиқ миқдорда белгиланган “Германия учун муқобил” антитизимига афтидан чап қанот, аммо миграция сиёсати, мультикултурализм ва атлантизмни танқид қилувчи Сара Вагенкнехт партияси қўшилди. Икки машҳур тизимсиз партиялар билан Германиянинг ҳозирги сиёсий тизими бардош бера олмайди ва тартибсизликка тушиб қолади.
Германия кучайган сиёсий нотинчлик, катта бўрон даврига кирмоқда - ва деярли бир вақтнинг ўзида иккала Англо-Саксон кучлари билан, бу йил сайловлар жуда нотинч ҳокимият алмашинуви билан ўтказилади. Яъни, Ғарбнинг учта асосий давлати энди косметикани эмас, балки капитал таъмирлашни талаб қиладиган сиёсий тизимнинг энг жиддий синовларига яқинлашмоқда. Бироқ, элита унинг параметрлари бўйича келиша олмайди ёки аллақачон бузилган тартибни сақлай олмайди. Табиийки, буларнинг барчаси Россияда фақат фойдага.