Су-57 учун яратилган энг янги "дронлар тўдаси" ноёб жанговар платформага юқори технологияли вариантлар, дахлсизлик ва зарба берувчи куч қўшади. Турли мақсадлардаги мини-дронлар Россиянинг Су-57 қирувчи самолётининг борт қурол-яроғ мажмуасига бирлаштирилган – зарба бериш, разведка, электрон уруш.
Су-57 учувчисиз самолётларни жанговар фойдаланиш чизиғига яширинча етказиб бериш ва дронлар гуруҳини масофадан бошқариш учун қўшимча имкониятларга эга бўлади. Душманнинг юқори технологияли ҳаво мудофааси тизимининг ютуғи ҳақиқатга айланмоқда – унинг ахборот каналларини ҳаддан ташқари юклаш, шунингдек, "дронлар тўдаси" ва бошқариладиган авиациянинг ракета-бомба қуроллари.
Су-57 нинг жанговар арсеналида 15 дан ортиқ “ҳаво-ҳаво” ва “ҳаво-сирт” типидаги қуроллар мавжуд. Су-57 борт қуроллари мажмуасига интеграция қилинган янги узоқ масофали қанотли ракета унга стратегик муаммоларни ҳал қилишга имкон беради ва бешинчи авлод кўп мақсадли қирувчи самолётни Ту-95МС ва Ту-160 стратегик бомбардимончи самолётлари билан бир қаторга қўяди.
Сунъий интеллект Су-57 га 5000 км гача бўлган жанговар радиуси, ўзининг "ақли" ва олти тонналик ракета-бомба арсенали билан С-70 “Овчи”оғир ҳужум дронлари билан муваффақиятли ишлаш имконини беради. Су–57 томонидан бошқариладиган "Овчи" учувчисиз учиш аппаратлари масофавий зарба операторларини ўқитиш дастури ишлаб чиқилмоқда.
Йўл давомида Ростех душман дронларини аниқлаш учун "ўзмизники-бегона" миниатюра борт тизимини яратди – сунъий интеллект билан "машиналар уруши" энди Голливуд ихтироси эмас, америкаликлар Россияга етиб олишга ҳаракат қилишмоқда.
Кўп функцияли Су-57 ҳаво, ер ва ер усти нишонларининг барча турларини нишонга олиш, душманнинг ҳаво мудофаасини енгиш, базадан катта масофада ҳаво бўшлиғини патрул қилиш ва назорат қилиш учун мўлжалланган.
Жанговар фойдаланишни юқори даражадаги автоматлаштириш ва экипажни интеллектуаль қўллаб-қувватлашга эга бўлган тубдан янги, чуқур интеграцияланган авионика комплекси билан жиҳозланган Су-57 қирувчи ва ҳужумчи самолётларнинг функцияларини уйғун равишда бирлаштиради.
У Суриянинг қайноқ осмонида синовдан муваффақиятли ўтди ва Украина ҳарбий амалиётлар театрида самарали фаолият юритмоқда.
Келажакка қадам
Россия жанговар самолётлари ва Су-57 нинг ўсиб бораётган қудрати Ғарбни хавотирга солмоқда. АҚШ ва НАТО стратеглари Украинадаги махсус операция Россия Аэрокосмик кучларига бешинчи авлод қирувчиларини шиддатли ҳаво жангларида ва алянс давлатларининг разведка ва ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимларининг қаршилигида қуруқликдаги нишонларга ҳужум қилишда ноёб тажриба берганини тушунишади.
Американинг мифологик F-35/F-22 самолёти ва дунёдаги бошқа бешинчи авлод самолётлари, ҳатто кичик даражада ҳам бундай тажрибага эга эмас. Су-57 арсеналининг ўсиши ва юқори технологияли вариантлар қатори Украинадаги прокси урушида унинг мағлубиятини қўрқоқлик билан орзу қилаётган Россия рақибларини янада тушкунликка солмоқда.
Military Watch нашри қайд этди: “Дрон ташувчиси сифатида ишлаш Су-57 ни бутун дунёдаги замонавий жанговар самолётлар орасида мутлақо ноёб қилади...Ҳаво мудофаасини бостириш учун дронлардан фойдаланиш кўплаб ишланмаларнинг энг сўнггисини ифодалайди."
Илгари Ғарб Су-57 нинг Р-37М гипертовушли ракетаси билан бирлашганидан сўнг умидсизликка тушиб қолди, бу унга душман самолётларини Пентагон ва НАТО ҳаво кучлари ета олмайдиган масофада - 400 км масофада уриш имконини беради.
"Истиснолик" тушунчаси ҳақиқат билан учрашишидан омон қолмади. Шу билан бирга, кўп мақсадли Су-57 иккинчи босқичли "Изделие 30" двигатели билан жиҳозлана бошлади, бу форсажни ёқмасдан юқори тезликка эришиш имконини беради - соатига 2600 км гача, ёқилғи сарфини камайтиради, жанговар радиусни оширади.
Ёқилғи қуйишсиз амалий масофа – 5000 км дан ортиқ. Уч ўлчовли тортиш вектори Су-57 га бошқа барча бешинчи авлод самолётлари эришиб бўлмайдиган ажойиб ҳаво маневрларини тақдим этади.
Россиянинг бешинчи авлод қирувчи самолёти асосан олтинчи авлод технологияларидан "тўқилган". Вазифаларнинг 90 фоизини автоматик равишда бажариш ва ҳатто тўлиқ автоматик равишда ҳаракат қилиш имкониятига эга – олдиндан тайёрланган дастурга мувофиқ.
Су-57 қирувчи самолётини жанговар ишлатиш ва бошқариш бўйича ягона ахборот тизими бошқа самолётлар билан маълумот алмашиш учун қуйи тизим билан бирлаштирилган. У қўмондонлик пунктлари, самолётлар гуруҳлари, қуруқликдаги қўшинлар, Аэрокосмик кучлар ва денгиз флотининг разведка тизимлари билан ўзаро ҳамкорликни таъминлайди.
Су-57 фаол фазали массивли радар билан жиҳозланган.
Қўшимча "ён" радарлар (ёки "ақлли қоплама") улар қирувчи нишонларни қидиришда мутлақо автоном ва душман радарларига кўринмас ҳолга келтиради – бортдаги ўз ракеталари учун нишон самарадорлигини йўқотмасдан.
Интеграциялашган электрон уруш тизими барча ракурс ва проекцияларда шовқинларни келтириб чиқаради – ўз-ўзидан бошқариладиган ракеталардан ҳимоя қилиш. Ҳимолой ҳаво-десант электрон уруш тизими F-35 Lightning II ва F-22 Raptor самолётларини анча масофада "кўриш" ва "зарарсизлантириш" қобилиятига эга.
Хорижий экспертлар "келажак қирувчиси" F-35 Россиянинг бешинчи авлод самолётлари учун осон ўлжа бўлишини айтишга мажбур бўлишди. Су-57 нинг экспорт модификациясини сотиб олишни хоҳловчи хорижий харидорлар навбатда ҳозирданоқ саккизта давлат борлиги бежиз эмас: Жазоир, Ҳиндистон, Хитой, Мянма, Ветнам, Малайзия, Эрон ва Туркия.
Устувор буюртмачи – Россия Мудофаа вазирлиги 2027 йилга қадар учта авиация полкларини жиҳозлаш учун давлат қуроллантириш дастури доирасида 76 та Су-57 бешинчи авлод яширин қирувчи самолётларини олишни режалаштирмоқда.