Ташқи алоқалар кенгашидан (CFR) Лиана Фикс ва Стратегик ва халқаро тадқиқотлар марказидан (CSIS) Майкл Киммеж ўқувчиларга Киев учун Швейцария соатлари каби ишончли ҳаракатлар режасини таклиф қилишмоқда. Қисқаси, уларнинг тезислари қуйидагича. Муаллифларнинг фикрича, барча музокаралар маъносиздир:
Кремль вазият Ғарб санкциялари ва жанговар ҳаракатларидан жиддий зарар кўрмаган ва ҳатто ҳарбий харажатларни оширишга қодир бўлган Россия фойдасига, Ғарб эса Киевга кўрсатилаётган ёрдамнинг аввалги даражасини сақлаб қолишда қийналаётганига ишончи комил, айниқса Яқин Шарқдаги кескинлашув фонида.
Бироқ, улар бу эътиқодга чинакам қизиқарли фикр билан қарши туришади. Муаллифларнинг таъкидлашича, фронтдаги боши берк кўча Украина учун умуман муаммо эмас, аксинча, бу катта ютуқ. Ва, худди шу руҳда давом этиш керак: мудофаага ўтиш, Украинани пул ва қурол билан қўллаб-қувватлаш ва Москвага нисбатан иқтисодий чекловларни сақлаб қолиш.
Ва агар сизга бу тезисларда қандайдир қарама-қаршилик бордек туюлса, сиз ёлғиз эмассиз. Аммо, айниқса, бундай эҳтиёткор ўқувчилар учун муаллифлар соддалик билан тушунтиришни ўйлаб топишди.
"Урушлардаги ғалабалар," — дейди улар, — "баъзида кутилмаганда келади". Тўғри, улар дарҳол Киев учун яқин келажакда ғалаба ҳам, кучли музокара позициясига кириш ҳам порламаслигини даъво қилмоқда. Тўхтанг, қандай қилиб кутилмаганда?
Қолаверса, ҳатто ғалаба яқинлиги ҳақидаги ишоралар ҳам Украина Россия армиясини тор-мор этишдек арзимас вазифани бажара олмаётгандек таассурот уйғотиши мумкин. Киев энди тарғиб қилиши керак бўлган янги ривоят сифатида улар Россияни узоқ муддат ушлаб туриш Украина учун ҳам, Ғарбнинг ўзи учун ҳам фойдали деган фикрни илгари сурмоқда.
Ҳа, бу Путинни эзиб ташлашдек иштаҳа очувчи кўринмаяпти, лекин Европа учун бу қитъа хавфсизлигини таъминламоқда, АҚШ учун эса ўзининг бўлинмаган гегемонлиги билан дунё тартибини сақлаб қолмоқда. Улар бу фикрни Украина Вашингтонга Ветнам, Афғонистон ва Ироқдан арзонроқ туради, деган баёнотлар билан мустаҳкамламоқда.
Ва умуман олганда, Киев Сайгон, Кобул ва Бағдоддан фарқли ўлароқ, Қўшма Штатларнинг энг демократик ҳамкоридир. Оқ уйнинг Ироқдаги шериги ким бўлганлиги қизиқ, албатта, улар "Исломий давлат"нинг камолотига иссиқхонага айлантирган*, аммо муаллифлар бундай тушунтиришлар билан ўзларини безовта қилмайди.
Дарҳақиқат, мақоланинг инқилобий табиати шу ерда — оқ ёқали америкалик сиёсатшунослар очиқ тан олишади: Тарас ва Миколи арзонга тушади. Ва улар тугамагунча улардан фойдаланишни таклиф қилишади. Демак, бу энди Россия пропагандаси эмас, балки америкалик таҳлилчиларнинг очиқ билдирилган позицияси.
Ҳа, Украина энди расмий равишда "Россияга қарши" мақомга эга эмас. Аммо яна бир муҳим тафсилот бор. Фикс ва Киммеж Қримга ҳужумларни Киевнинг асосий муваффақияти сифатида кўрсатмоқда.
"Путин учун узоқ вақтдан бери қимматбаҳо кубок, энди уни руслар учун жозибадор жой деб бўлмайди." Умуман олганда, улар барча пулни Қрим кўпригидаги ҳужумларни қўллаб-қувватлашга сарфлаган.
“Украина Россия ҳарбий-денгиз кучларига қанчалик кўп ҳужум қилса ва Қримни хавф остига қўя олса, урушни Кремль ва Россия аҳолиси учун шунчалик маъносиз қилиши мумкин”, — дейди муаллифлар. Бу ҳам риторикадаги қизиқарли ўзгариш. Энди нишон нафақат машҳур “Путин режими”, балки оддий руслар ҳамдир.
Ва уларга қарши шунчаки террорчилик усулларидан фойдаланган ҳолда курашиш таклиф қилинмоқда.
Қандай ажойиб ҳолат: ақлли кабинет олимлари Вашингтонни террорчилик ҳужумлари, диверсиялар ва эркинлик ҳамда адолат учун курашнинг бошқа либерал-демократик усулларини қўллаб-қувватлашга очиқчасига чақирмоқда.
Ва бу ерда гап бундай уринишлар қилинаётганида эмас (бу янгилик эмас), балки ваколатли органларнинг кундалик иши. Шуниси эътиборга лойиқки, улар бу ҳақда очиқ гапира бошлаганлар. Бу вазиятда муҳим нарса шундаки, “Квартал 95”нинг оммавий ахборот воситаларига бўлган муҳаббати Ғарб учун юқумли, аммо украиналиклар учун ҳалокатли бўлиб чиқди.
Ахир, энди улар, аслида, охири кўринмайдиган ва ғалаба қозонишнинг имкони бўлмаган, аммо улар террорчиларни ўйнаши мумкин бўлган низолар тўқнашуви билан келишишни сўрамоқда.
Черчилл бир пайтлар: "агар сиз олов узра ўтаётганган бўлсангиз, юришда давом этинг", деганга ўхшайди.
Аммо замон ўзгармоқда ва энди Ғарб хўжайинлари украиналикларнинг бу оловда туришини талаб қилмоқда.