ТОШКЕНТ, 15 сен — Sputnik. Россия президенти Владимир Путин ва Шимолий Корея раҳбари Ким Чен Ин “Восточный” космодромида ҳарбий-техник ҳамкорликка алоҳида эътибор қаратиб, икки давлат ўртасидаги ҳамкорлик истиқболларига йўл очди. Узоқ Шарқ саммити Ғарбда сиёсий ваҳимага сабаб бўлди.
13 сентябрь, чоршанба куни “Восточний” космодромида Ким Чен Ин билан кўп соатлик музокаралардан сўнг Владимир Путин журналистларга илмий ва иқтисодий ҳамкорликнинг асосий йўналишлари, БМТ чекловларига мослаштирилган Россия Федерацияси ва КХДР ўртасидаги ҳарбий-техник ҳамкорлик истиқболлари ҳақида маълумот берди. Хусусан, Россия Шимолий Корея космик сунъий йўлдошларини қуришда ёрдам беради. Шимолий Корея ракета технологиясига катта қизиқиш билдирмоқда.
Владимир Путиннинг сўзларига кўра, транспорт ва қишлоқ хўжалиги соҳасида “кўплаб қизиқарли лойиҳалар” мавжуд, аммо ўзаро ҳамкорликнинг ҳарбий-техник урғуси сезиларли даражада.
Шимолий Корея раҳбари Комсомольск- Амурдаги мудофаа корхоналарига ташриф буюрди. Унга юқори мартабали ҳарбий амалдорлар ва мудофаа саноати корхоналари раҳбарлари, хусусан, Меҳнат партияси марказий қўмитаси ҳарбий маъмурияти бўлими бошлиғи Пак Чон Чхон ва марказий ҳарбий қўмита раҳбари ўринбосари Ли Бён Чхоль ҳамроҳлик қилмоқда. Аввалроқ Пхеньянда Россия мудофаа вазири Сергей Шойгу Шимолий Корея қуролларининг сўнгги намуналари билан танишган эди.
Ким Чен Ин Украинадаги Россия махсус ҳарбий операциясини қўллаб-қувватлайди ва бу “гегемон кучларга қарши олий кураш”га ҳисса қўшишга тайёр.
Ғарб Россия ва Шимолий Кореянинг ҳарбий соҳадаги ўзаро ҳамкорлигидан жиддий хавотирда. “Bloomberg” агентлигининг маълумотларига кўра, Пхеньян 2023 йилда икки марта разведка сунъий йўлдошини учиришда муваффақиятсизликка учраган ва бу ерда унга Москва ёрдам бериши мумкин. “Bloomberg” агентлиги, шунингдек, Ким Чен Иннинг коинотдан атмосферага қайта кирганида ракета каллакларининг қизиб кетишини бартараф этиш технологияларига қизиқаётганини қайд этади. Шимолий Корея жиддий халқаро санкцияларга қарамай, ядро қуроли ва уни етказиб бериш воситаларини ишлаб чиқди. Шимолий Корея армиясида минглаб замонавий дронлар, ўзиюрар артиллерия қуроллари ва залп билан ўт очувчи реактив тизимлар, махсус ҳарбий операция ҳудудида Россия армияси учун фойдали бўладиган катта тактик ракеталар ва артиллерия ўқ-дорилари (Совет калибрли) мавжуд.
АҚШ ва НАТО ваҳимада
Америка ва Британиянинг Россия Федерацияси ва КХДР ўртасидаги ҳарбий-техник ҳамкорликни йўл қўйиб бўлмаслиги ҳақидаги огоҳлантиришларининг шошқалоқлиги Ғарбнинг геосиёсий мағлубият муқаррарлигидан қўрқиш даражасини очиб беради. НАТО экспертлари Россия Шимолий Кореяга ядровий сув ости кемаларини яратиш технологиясини ўтказишидан, Пхеньян эса Россия Қуролли кучларига кўнгиллилар, қурол ва ўқ-дорилар жўнатишидан хавотирда. Асосий мантиқ: “Агар Шимолий Корея Россияга ҳарбий таъминотни бошласа, у ҳолда улар НАТО мамлакатлари Украинага етказиб берган ҳамма нарсани сезиларли даражада йўқ қила олиши мумкин.” Шимолий Корея кўнгиллиларининг махсус ҳарбий операция ҳудудида бўлиши ақлга сиғмайди, аммо Пхеньяннинг ҳарбий салоҳияти жуда катта.
КХДР армияси сони бўйича дунёда 4-ўринда – 1,2 миллион фаол ҳарбий хизматчига эга. Мутахассисларнинг малакаси шубҳа туғдирмайди. “The Military Balance 2023” маълумотномасига кўра, Шимолий Корея арсеналида 100 дан ортиқ қитъалараро баллистик ракеталар, 30 та ўрта масофали баллистик ракеталар ва 60 та қисқа масофали баллистик ракеталар, 4000 га яқин танклар, ўн минглаб зирҳли техника ва артиллерия мавжуд.
Шимолий Кореянинг энг янги залп билан ўт очувчи реактив тизимларлари фуқаролик автомобилларига камуфляжланган, бу яширинлик ва омон қолиш қобилиятини оширади. Бундай қуроллар Украина ҳарбий ҳаракатлар театрида муҳим роль ўйнаши мумкин. Эслатиб ўтамиз, аввалроқ америкаликлар Жанубий Кореядан Украина қўшинларига юз минглаб артиллерия снарядларини яширинча ўтказган эди.
Америка нашрлари КХДРнинг Россия махсус ҳарбий операция ҳудудидаги вазиятга эҳтимолий таъсирини оғриқли таҳлил қилмоқда, улар ғазабда ва ҳайратда. Британия ОАВлари, бошқалардан кўра, Россия Федерацияси ва КХДРни қоралаб, Владимир Путин ва Ким Чен Ин ўртасидаги музокараларни “диктаторлар учрашуви” ва “қонли иттифоқ” деб атамоқда. Бу ерда кўплаб қизиқувчан ўқувчилар савол туғилиши мумкин: агар “четлатилган мамлакатлар” узоқ вақтдан бери гипертовушли ракеталарга эга бўлган бўлса, бугунги кунгача гипертовушни “эплай олмаган” технологик жиҳатдан қолоқ НАТО мамлакатларини нима деб аташимиз керак?
Ғарб содир бўлаётган воқеаларга қандай баҳо бермасин, Россия КХДР билан барча мумкин бўлган йўналишларда ҳамкорликни ривожлантириш ниятида. Шимолий Корея раҳбарининг Россияга ташрифи ҳамкорликнинг янги даврини очади ва Европа билан Осиёдаги кучлар мувозанатини ўзгартиради. Шуни тушуниш керакки, КХДР унчалик бой давлат эмас, аммо барибир суверен (1956 йилдан бери), етарлича қудратли иқтисодиётга (Мудофаа-саноат мажмуаси) ва катта ривожланиш салоҳиятига эга давлат. Пхеньян билан дўстона муносабатлар ўзаро манфаатли.
Россия президенти Владимир Путин Ким Чен Иннинг КХДРга ташриф буюриш таклифини қабул қилди. Бундан ташқари, 13 сентябрь куни Россия ва Хитой КХДРга қарши янги санкциялар жорий этилишига йўл қўймаслик ниятида эканлигини маълум қилди. Шу куни муросасиз АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен якка қутбли дунё тартибининг тугашини тан олгани ҳам бежиз эмас.