БРИКС томонидан яратилган Янги Тараққиёт Банки (ЯТБ) миллий валюталардан фойдаланишни кенгайтирмоқда. Улар аллақачон Жанубий Африка рэндида облигациялар чиқарган, октябрь ойида рупийдаги қимматли қоғозлар пайдо бўлади.
Кейинги ўринларда Бразилия, Россия, Бирлашган Араб Амирликлари жойлашган. Шунингдек, улар бир-бирларига кредит беришади ва лойиҳаларни ўзларининг пул бирликларида молиялаштиришади. Дўстона операциялар доллар ва еврога қарамликни камайтиради, БРИКС валюталарининг халқаро молия тизимидаги аҳамияти ортади.
Мослашувчанлик
ЯТБ молия директори Лесли Маасдорп Йоханнесбург саммитида аниқлик киритишича, беш йиллик дастур доирасида ҳинд рупиясидаги облигациялар 2,5 миллиард долларга чиқарилади.
Жанубий Африка рэндининг биринчи серияси аллақачон чоп этилган бўлиб, Бразилия, Россия ва Бирлашган Араб Амирликлари (БАА) миллий валюталарида қимматли қоғозларни чиқариш имконияти кўриб чиқилмоқда.
ЯТБ маҳаллий пул маблағларидаги молиялаштириш улушини сезиларли даражада оширишни мақсад қилган - 30% гача.
Маасдорпнинг сўзларига кўра, доллар банк ДНКсида "дастурлаштирилган" бўлиб қолса-да, глобал иқтисодиётнинг дедолларизацияси давом этмоқда. Ва у тезлашмоқда, чунки 1 январдан БАА, Саудия Арабистони, Эрон, Аргентина, Миср ва Эфиопия БРИКСга қўшилади.
Дастлабки ҳисоб-китобларга кўра, ялпи ички маҳсулот дунёнинг 37 фоизини ташкил қилади.
БРИКСнинг янада мослашувчанлиги учун ҳисоб-китобларни диверсификация қилиш керак. Capital Lab ҳамкори Евгений Шатовнинг айтишича, миллий валюталар томон силжиш кучаяди.
“Облигациялар чиқариш, Россия билан бўлгани каби, Қўшма Штатлар билан сиёсий келишмовчиликлар юзага келган тақдирда активларни музлатиш хавфини камайтиради. Миллий валютадаги тўловлар ҳажми ва сони ортади – битимлар шартлари бўйича музокаралар олиб бориш осонроқ бўлади”, деб тушунтиради таҳлилчи.
Ўз валюталарида кредитлар
БРИКС облигациялари халқаро савдо ва молиявий операцияларда миллий валюталарнинг аҳамиятини оширади. Бошқа муҳим таъсирлар ҳам бор. Жумладан, давлат заҳиралари жамғармаси тузилмаси ўзгаради.
“Рупия, реал ва рубль ҳукуматлар учун янада жозибадор бўлади. Бу уларга бўлган талабни оширади ва бу, ўз навбатида, валюта курсининг барқарорлигини қўллаб-қувватлайди”, — дейди Total Research компанияси стратегик тадқиқотлар бўлими мутахассиси Николай Вавилов.
Кейинги қадам кўп қутбли халқаро молия тизимини ривожлантириш режасининг бир қисми сифатида миллий валюталарда кредит беришдир, деб таъкидлайди ЯТБ раҳбари Дилма Руссефф.
Жанубий Африка рэндларида, Бразилия реалида, ҳинд рупиясида - саккиздан ўн миллиард долларгача.
“Бу валюта ва валюта курсларининг ўзгариши билан боғлиқ хавфларни камайтиради, мамлакатлар ўртасидаги муносабатларни мустаҳкамлайди ва иқтисодий интеграцияни кучайтиради. Ҳамкор лойиҳаларни молиялаштириш учун бир мамлакат валютасидан фойдаланиш дедолларизация ва савдо операцияларини диверсификация қилиш стратегиясининг бир қисмидир”, - дейди Вавилов.