НАТОнинг тажовузкор стратегияси, дунёдаги ҳарбий-сиёсий воқеалар мантиғи ва Россиянинг миллий манфаатлари узоқ хорижда Россия Мудофаа вазирлигининг ҳарбий базалари тармоғи фаолиятини қайта тиклашга ундамоқда. Озодлик ороли эса асосий устуворликлардан бирига ўхшамоқда, фикр билдирди Sputnik ҳарбий шарҳловчиси Александр Хроленко.
27 июнь куни Москвада Россия ва Куба мудофаа вазирлари Сергей Шойгу ва Альваро Лопес ўртасида ҳарбий ва ҳарбий-техник ҳамкорликнинг кенг кўламли масалалари бўйича музокаралар бўлиб ўтди.
Куба делегациясининг кўп сонли таркиби Гавананинг Москва билан мудофаа ва хавфсизлик соҳасида алоқаларни мустаҳкамлашга жиддий ниятини акс эттирди.
Музокаралар чоғида Сергей Шойгу АҚШнинг узоқ муддатли ноқонуний савдо-иқтисодий блокадаси шароитида Москва Озодлик оролига ёрдам беришга тайёрлигини таъкидлади.
Куба мудофаа вазирлиги раҳбари Гавана Ғарбнинг Россияга нисбатан санкцияларига қарши эканини таъкидлади.
Россия-Куба муносабатлари ривожланиш йўлида. Икки давлат ўртасидаги сиёсий мулоқотнинг юқори суръатига эришилди.
Июнь ойи бошида Куба Бош вазири Мануэль Марреро Россияга расмий ташриф билан келди. Аввалроқ Россиянинг бир неча юқори даражадаги делегациялари, Хавфсизлик кенгаши котиби Николай Патрушев, ташқи ишлар вазири Сергей Лавров, Давлат думаси раиси Вячеслав Володин Кубага ташриф буюрган эди.
2022 йил ноябрь ойида Россия ва Куба президентлари Владимир Путин ва Мигель Диас-Канелем Бермудес ўртасида Москвада бўлиб ўтган музокаралар икки давлат ўртасидаги ҳарбий ва ҳарбий-техник ҳамкорликни сифат жиҳатидан янги босқичга олиб чиқди.
Куба Россиянинг Кариб денгизи минтақасидаги энг муҳим иттифоқчиси бўлиб қолмоқда. Гавана Украинадаги махсус ҳарбий операция сабабларини тўлиқ тушунишини намойиш этмоқда ва Москва билан биргаликда Американинг “қоидаларига асосланган тартиб”ига қарши БМТ Низомини ҳимоя қилмоқда. Яъни, неоколониализм, айрим мамлакатлар ва халқларнинг қулликка айланиши ҳисобига коллектив Ғарбнинг мавжудлигига қарши чиқмоқда.
Куба Қуролли Кучлари делегацияси бугун Россия Қуролли Кучлари Бош штаби Ҳарбий академиясига ташриф буюрди. Эслатиб ўтамиз, сўнгги ўн йилликлар давомида минглаб кубалик офицерлар Россиянинг ихтисослаштирилган университетлари ва ҳарбий академияларида таҳсил олдилар – бу ўзаро ҳамкорликни сезиларли даражада осонлаштиради.
Россия ва Куба, ўзларининг рус разведка йўлдошларидан маълумотларни йиғиш учун Озодлик оролида аллақачон йўлга қўйилган мобил станциядан ташқари, ҳарбий ва ҳарбий-техник соҳаларда қатор лойиҳаларни амалга оширишни режалаштирмоқда.
Сиёсий жиҳатдан Москва ва Гавана ҳарбий соҳадаги ҳамкорликни максимал даражада оширишга тайёр. Куба Россиянинг янги ҳарбий техникасининг мижози сифатида манфаатдор. 1980 йиллардаги эски совет қуроллари узоқ вақтдан бери янгиланишга муҳтож, эҳтиёт қисмлар ва бошқа ҳарбий техникани етказиб бериш бўйича шартномалар муҳокама қилинмоқда.
Тарих такрорланмоқда
Ғарб Москва ва Гавана (АҚШ қирғоқларидан 160 км узоқликда жойлашган) ўртасидаги яқинлашувдан, Куба базаларида Россия денгиз флоти кемалари ва сув ости кемаларининг доимий (стратегик) бўлиш эҳтимолидан хавотирда.
Айтилишича, россиялик ҳарбийлар аллақачон дипломатлар ниқоби остида 2002 йилда ёпилган Лурдес базасига ўтказилмоқда эмиш.
Америкаликларда Кубада рус гарнизонларининг пайдо бўлиши даҳшат уйғотади. Францияданинг “Le Figaro” нашри жиддий йўсинда хабар бермоқда: “Россия Кубага қайтмоқда. Гавана ва Москвани умумий душман бирлаштирди”.
Шимолий Атлантика альянси Россиянинг Кариб денгизи минтақасидаги якуний мақсадини – “АҚШ ҳудудига жуда яқин масофадан ядровий зарба бериш имконияти” деб ҳисоблайди.
Ҳақиқатан ҳам, рус қўшинлари ва зарба қуролларининг пайдо бўлиши америкаликларнинг Европадаги тажовузкор ташаббуслари ва ҳаракатларини “бекор қилган” бўлар эди.
Москва НАТО қуролли кучларининг Россия чегараларига яқинлашаётганига Лотин Америкасида ракеталарни жойлаштириш орқали жавоб беришга қодир. Кубада гипертовушли “Кинжал”лар ўрнатилганидан сўнг, Вашингтон ва АҚШнинг бошқа йирик қўмондонлик (технологик) марказларига парвоз вақти атиги 3 дақиқани ташкил қилади – бу жуда самарали “тўхтатувчи” ҳақиқат.
Озодлик оролида Россия стратегик ракета ташувчиларининг (самолётлар ва сув ости кемалари) эҳтимолий жойлаштирилиши, Россия Ҳаво-космик кучлари ва Россия ҳарбий-денгиз кучларининг Шимолий Атлантика ҳудудида фаолроқ патруллик қилишлари дунёнинг турли минтақаларини беқарорлаштириш бўйича Пентагон ва НАТОнинг “алоҳида” саъй-ҳаракатларини секинлаштиришга хизмат қилади.
Аввалроқ Россия ташқи ишлар вазири ўринбосари Сергей Рябков россиялик қўшинларни Кубага жойлаштириш имкониятини маълум қилганди. АҚШ Кубадаги шунга ўхшаш вазиятда “буни тартибга солишга” ваъда берган эди, аммо “Кариб денгизи 2.0 инқирози” нинг технологик даражаси америкаликларни кўп қутбли дунё ҳақиқатига оғриқли қайтаришни ваъда қилмоқда.
Эътибор берамиз, Хитой ҳам Лотин Америкасида иқтисодий ва ҳарбий-сиёсий фаоллигини оширмоқда. Россия ҳам прокси-урушларни амалга оширишни билади.
Қандай бўлмасин, Россия махсус ҳарбий операцияси АҚШ ва НАТОнинг ҳарбий-технологик заифлигини аниқ кўрсатмоқда, шу билан бирга Москванинг тенг ва бўлинмас хавфсизликнинг янги халқаро тизимини шакллантириш бўйича таклифлари “амалда” қолмоқда.