Россияда ноёб космик “тозаловчи” қурилма яратилди

Ҳозирда Хитой ва Ҳиндистон университетлари билан халқаро ҳамкорлик дастурлари доирасида янги қурилмани амалга ошириш устида ишланмоқда.
Sputnik
ТОШКЕНТ, 14 ноя — Sputnik. Омск давлат техника университети олимлари томонидан космик чиқиндилар учун янги турдаги буксир яратилди. Уларнинг фикрича, ишланма хорижлик ҳамкасбларидан юқори тезлик ва кам энергия сарфи, шунингдек, мавжуд технологияларга тўлиқ татбиқ этилиши билан ажралиб туради, дея хабар бермоқда РИА Новости.
Бугунги кунда катта ҳажмли космик қолдиқларга қарши курашишнинг суриш тиргакларига асосланган транспорт схемалари фаол ишлаб чиқилмоқда.
Олимларнинг фикрига кўра, бу, биринчи навбатда, тортишнинг ноқулайлиги билан боғлиқ: бунинг учун маълум бир эгилувчанликдаги жуда узун кабел керак бўлади, бундан ташқари, тортувчи двигателнинг юқори ҳароратли оқимлари томонидан осонликча шикастланиши мумкин.
Олимлар гуруҳи тормозлашнинг иккала турини бирлаштириб, янги технология - кабелда суришни яратишга муваффақ бўлди.
Муаллифларнинг фикрига кўра, бу ёндашув иш тезлиги ва сезиларли энергия тежаш билан ажралиб туради.
Олимларининг сўзларига кўра, янги технология чиқиндини қайта ишлаш орбитасига Ғарбдаги истиқболли ҳамкасблари таклиф қилганидан икки баробар тезроқ ўтказиш имконини беради.
Буксир эллиптик орбита бўйлаб ҳаракатланиб, қўлга олиш учун қолдиқлари бўлган объект томон "сакраб" кетади ва кейин уни атмосферанинг зич қатламларига олиб боради ва у ерда ёниб кетади.
Ёндашувнинг асосий афзаллиги - энергия харажатларини аналогларга нисбатан бир неча баравар камайтириш.
Масалан, ишчи орбитага чиқишда бурғилаш учун энг енгил тоифадаги ракета керак бўлса, чет эллик бурғулашларга ўрта тоифадаги ташувчилар керак бўлади.
“Бугунги кунда дунёда бизнинг ёндашувимизнинг тўғридан-тўғри ўхшаши йўқ. Ҳар хил турдаги ҳаракатларнинг ихтиро қилинган комбинацияси илгари ҳеч қачон қўлланилмаган. Ишланма Россия патенти билан ҳимояланган ва биз ҳозирда Хитой ва Ҳиндистон университетлари билан халқаро ҳамкорлик дастурлари доирасида уни амалга ошириш устида ишлаяпмиз”, деди мутахассис.
Унинг сўзларига кўра, таклиф этилаётган бурғулаш қурилмасини яратиш ва ишга тушириш қўшимча ишланмаларни талаб қилмайди – уни аллақачон исботланган “анъанавий” космик технологиялар ёрдамида тўлиқ амалга ошириш мумкин. Бу тормознинг дизайни ва ишлашини иложи борича соддалаштиради.
Ушбу босқичда илмий гуруҳ Россия Фан жамғармаси, Россия Фан ва таълим вазирлиги ва "Роскосмос" давлат корпорацияси кўмагида лойиҳани халқаро амалга оширишга тайёргарлик кўриб, ердаги экспериментал моделлаштиришни давом эттирмоқда.
Лойиҳанинг ўзи университет томонидан “Устувор 2030” стратегик академик етакчилик дастури доирасида амалга оширилмоқда.