ТОШКЕНТ, 17 авг - Sputnik. Россия ҳамкорлари, жумладан, Евроосиё иқтисодий иттифоқи, МДҲ ва ШҲТдаги ҳамкорлар ҳам санкция босими таъсирини ҳис қилмоқда. Бу ҳақда Тошкентда бўлиб ўтаётган ШҲТ иқтисодий форуми доирасида Иқтисодий ривожланиш вазири ўринбосари Дмитрий Волвач маълум қилди.
“Шунга қарамай, халқаро ташкилотлар томонидан башорат қилинган санкцияларнинг иқтисодий самараси кутилганидан паст бўлиб чиқди. Агар жорий йилнинг апрель ойида Халқаро валюта жамғармаси Россиянинг реал ялпи ички маҳсулоти 2021 йил даражасига нисбатан 8,5 фоизга пасайишини башорат қилган бўлса, июль ойидаги прогнозда бу кўрсаткич 6 фоизга ўзгартирилди”, — деди Волвач.
Шунингдек, у Ўзбекистон ялпи ички маҳсулоти ХВФ прогнозларига кўра ўсаётганини ва жорий йилнинг биринчи олти ойида ўсиш 5,4 фоизни ташкил этганини таъкидлади. Вазир ўринбосарининг сўзларига кўра, бундай динамика санкциялар ташаббускори ва жорий этган давлатлар кутганидан ҳам, иқтисодий ҳамкорлик алоқаларини тезроқ қайта қуриш ва таъминот занжирлари фойдасига далолат беради.
Волвичнинг фикрича, бугун пайдо бўлган иқтисодий чақириқларга жавоблардан бири - иттифоқдош мамлакатлар билан саноат кооперациясини чуқурлаштириш ва давлатларимизнинг технологик суверенитетини мустаҳкамлаш бўлиши керак.
“Савдони диверсификация қилиш ва ривожлантириш учун биз мавжуд қиймат занжири ва таъминот занжирларини қайта қуришимиз керак. Гап нафақат алоҳида бутловчи қисмлар етказиб беришни алмаштириш, балки янги логистика йўналишларини ривожлантириш, узлуксиз тўловлар имкониятини таъминлаш, илмий-техникавий ва маданий ҳамкорликни йўлга қўйиш ҳақида бормоқда”, — деди вазир ўринбосари.
Волвач, шунингдек, Россия ШҲТнинг барча ҳамкорлари билан иккиламчи санкциялар хавфидан қочиб, ушбу соҳаларда ўзаро манфаатли шартларда ишлашга тайёрлигини билдирди.
– Фаолиятимизнинг дастлабки натижалари бугун кўзга ташланмоқда. Масалан, 2022 йилнинг январь-май ойларида Россиянинг ШҲТга аъзо давлатлар билан товар айирбошлаш ҳажми ўтган йилнинг шу даврига нисбатан чоракдан кўпроққа ошиб 80 миллиард доллардан кўпни ташкил қилди”, — деди Волвач.
Шундай қилиб, ШҲТ мамлакатларини Россия бозорига этказиб бериш бўйича экспорт салоҳияти у томонидан қарийб 23 миллиард долларга баҳоланмоқда.
– Бу салоҳият, асосан, юқори қўшимча қийматга эга маҳсулотлар, жумладан, машиналар, асбоб-ускуналар, бутловчи қисмлар, кийим-кечак ва бошқа маҳсулотлар билан таъминланади.
Ўз навбатида, биз ШҲТ мамлакатларига экспорт ҳажмини 19 миллиард доллардан кўпроққа оширишимиз мумкин”, — дея қўшимча қилди вазир ўринбосари.
Волвич таъкидлаганидек, экспорт нафақат металлар, минераллар, ёғоч кўринишидаги анъанавий товарлар, балки тайёр озиқ-овқат маҳсулотлари, оптик асбоблар ва энергетика товарлари ҳисобига ҳам ўсиб бормоқда.
Унинг сўзларига кўра, Россия ўз иттифоқчилари ва ҳамкорларига таклиф қиладиган нарсага эга. Булар инфратузилма, ижтимоий хизматлар, қишлоқ хўжалиги, таълим, соғлиқни сақлаш ва давлат бошқаруви соҳасидаги технологиялар ва амалиётлардир.
ШҲТ доирасида мамлакатларимиз ўртасидаги саноат ҳамкорлиги ва кооперацияси бўйича қатор муҳим ташаббуслар ва тегишли меъёрий ҳужжатларни келишиб олиш мумкин эди, деди вазир ўринбосари.
Шундай қилиб, ШҲТ мамлакатлари томонидан мувофиқликни баҳолаш қоидалари ва тартибларининг уйғунлаштирилиши ўзаро савдодаги техник тўсиқларни бартараф этишга ва бунинг натижасида қўшма корхоналар ташкил этиш, ҳамкорлик алоқаларини кенгайтириш, харажатларни камайтиришда катта имкониятлар юзага келишига хизмат қилади. Булар рақобатбардош маҳсулотлар ва технологияларни яратиш ва бозорга чиқариш учун қўл келади.
“Биз бу борада эксперт маслаҳатларини ўтказишнинг самарали механизмини кўриб чиқамиз. Бундай техник тўсиқларни бартараф этиш учун ЕОИИ доирасида аллақачон ўрнатилган тартиб ва шартлар бунга яхши мисол бўла олади. Мувофиқликни баҳолаш натижаларини ўзаро тан олиш ЕОИИга аъзо давлатлар ва учинчи давлат ўртасида маҳсулотларга қўйиладиган мажбурий талабларнинг солиштирилиши ва сертификатлаштириш органлари аккредитациясининг эквивалентлигини таъминлаган ҳолда халқаро шартномалар тузиш йўли билан амалга оширилади”, — деди Волвач.
Шунингдек, у молиявий тизимлар барқарорлигини ҳамда молиявий фаолият ва ўзаро ҳисоб-китоблар хавфсизлигини таъминлашдан кам эмаслигини қўшимча қилди.
Волвачнинг сўзларига кўра, ШҲТ мамлакатлари ўзаро ҳисоб-китобларда миллий валюталардан фойдаланиш амалиётини кенгайтириши ва ташкилотнинг манфаатдор давлатлари уларнинг улушини ошириш заруриятига дуч келди.
“ЕОИИда ўзаро ҳисоб-китобларда биз Иттифоқ доирасидаги товарлар савдоси учун миллий валюталарда ҳисоб-китоб қилишнинг 77% даражасига етдик. Айни пайтда биржа савдоларини кўпайтириш, мустақил тўлов инфратузилмасидан фойдаланган ҳолда ҳисоб-китобларни ривожлантириш орқали ушбу кўрсаткични янада ошириш бўйича ишлар олиб борилмоқда”, — дея хулоса қилди Дмитрий Волвич.