ТОШКЕНТ, 30 мар - Sputnik. Россия дўстона давлатлар билан савдо-сотиқда янги тўлов бирлигига ўтиши керак, деган ташаббус билан чиқди бир гуруҳ иқтисодчилар. “РБК” газетасига асосан.
Ташаббус Макроиқтисодий таҳлил, Қисқа муддатли прогнозлаш маркази ва Россия Фанлар академиясининг Иқтисодий прогнозлаш институти мутахассислари томонидан илгари сурилган.
“Россияни жаҳон капитал бозорларидан узиб қўйган ва ташқи савдо учун рублни конвертация қилишни қийинлаштирган Ғарб санкциялари, шунингдек, Россиянинг Европага газ экспорти учун тўловни рублда олиш ва дўст давлатлар билан ҳисоб-китоб қилиш учун янги тўлов бирлигини яратиш масаласини кўтарди”, — дейилади хабарда.
Янги ҳисоб-китоб тизимидан ЕОИИ давлатлари, Хитой, Ҳиндистон, Эрон, Туркия манфаатдор бўлиши мумкин, деб ёзади газета.
Шу тариқа улар геосиёсий қурол сифатида фойдаланиш мумкин бўлган бошқа валюталарга қарамликдан халос бўладилар. Ташаббус муаллифлари бирлик нархини иштирокчи мамлакатларда мавжуд бўлган олтин ва қимматбаҳо металлар билан боғлашни таклиф қилишган. Бу ставка ресурсларнинг жаҳон бозоридаги ўртача оғирликдаги нархига боғлиқ бўлади. Мақола муаллифлари таъкидлаганидек, расмийлар дўст мамлакатлар билан тўлов бўлими яратиш имкониятини истисно қилмайди, аммо Иқтисодий ривожланиш вазирлиги раҳбари ўринбосари Дмитрий Волвач айтганидек, бу келажак масаласидир.
Аввалроқ Wall Street Journal нашри манбаларга таяниб Саудия Арабистони Хитой билан нефтнинг бир қисмини юанга эвазига сотиш бўйича музокаралар олиб бораётгани ҳақида хабар берган эди.
“РИА Новости”га "Тайхе" таҳлилий марказининг катта илмий ходими Ван Зайбаннинг айтишича, Саудия Арабистони ва АҚШнинг Яқин Шарқдаги бошқа иттифоқчилари Вашингтоннинг сўнгги йиллардаги ҳаракатларидан норози, ҳозирги АҚШ ишончсиз, доллар эса “келажаги номаълум қора туйнукка” айланган. Шунинг учун Ар-Риёд ва Пекин Хитой валютасида нефть операциялари масаласини муҳокама қилишни тезлаштирди. 23 март куни Россия президенти Владимир Путин ҳисоб-китобларда доллар, евро ва бошқа бир қатор валюталардан фойдаланишни тўхтатиш мақсадида Европа Иттифоқи мамлакатлари ва бошқа мамлакатларга табиий газ тўловларини рублга ўтказишни маълум қилди. 31 мартга қадар ҳукумат “Газпром” директорлар кенгашида рублдаги тўлов валютаси бўйича амалдаги шартномаларга ўзгартиришлар киритиш бўйича кўрсатмани тасдиқлайди.
Бунда таъминот ҳажми, нархлар ва нархлаш тамойиллари бир хил бўлиб қолади. G7 давлатлари Россиянинг энергия ресурслари учун тўловни Россия валютасида тўлаш талабидан воз кечмоқда. “Катта еттилик” давлатлари – АҚШ, Япония, Германия, Буюк Британия, Франция, Италия ва Канада вазирлари буни шартномаларни бир томонлама бузиш, деб ҳисобламоқда. Германия Иқтисодиёт вазири Роберт Хабек газ учун тўлов шартномаларда кўрсатилган валютада амалга оширилишини таъкидлади.