Пентагон шу йўл билан замонавийроқ моделларни модернизация қилиш учун маблағ ажратилишига умид қилмоқда. Америкаликлар иқтисод қилишга мажбур - уларнинг самолёт паркининг техник ҳолати талаб даражасида эмас. Қайси самолётлар металлга кесилади – бу ҳақда РИА Новости материалида.
Ҳужумчи самолётни қутқариш
АҚШ дунёдаги энг кўп ҳарбий самолётга эга - биргина Ҳарбий ҳаво кучларида 5800 донага яқин самолёт бор. Бу армадани яхши ҳолатда сақлаш - Пентагон учун доимий бош оғриғидир. Кўпгина машиналар аллақачон 30 ёшдан ошган: улар шунчаки ангарларда жой эгаллайди ва фақат таъмирлаш учун пул талаб қилади. Техниклар фойдасиз самолётларга хизмат кўрсатишга мажбур.
АҚШ Ҳарбий ҳаво кучлари қўмондонлиги мунтазам равишда Конгрессни эскирган ускуналарни ҳисобдан чиқаришга рухсат беришга ишонтиришга ҳаракат қилмоқда.
Бироқ, тежамкор қонун чиқарувчилар буни жуда оғриқли қабул қилишмоқда. Шундай қилиб, ҳарбийлар узоқ вақтдан бери A-10 Thunderbolt II 280 дан халос бўлишни хоҳлашди – бунга рухсат беришмаяпти. Бу ҳужум самолётларидан 1977 йилдан бери фойдаланиб келинади, кўплаб қуролли тўқнашувларда қатнашган. Аммо энг "янги"лари тахминан 35 ёшда, уларнинг вазифаларини замонавийроқ машиналар бажаришга қодир.
Шунга қарамай, конгрессменлар Ҳарбий ҳаво кучларига қўллаб-қувватлашди: 2022 йилда 160 га яқин самолёт металлоломга тушади. Улар ичида 48 F-15C/DEagle - умумий паркнинг 20 %, шунингдек, 47 та енгил F-16C/D Fighting Falcon киради. “Чўл бўрони”да қатнашган қирувчи самолётлари F-35 ва F-15EX билан алмаштирилади.
Дронлар камроқ
Тўртта E-8 JSTARS жанговар бошқарув ва нишонга олиш самолётлар Ҳарбий ҳаво кучларидан ҳисобдан чиқарилади. Улар нисбатан ёш - 1996 йилдан бери хизматда, аммо эксплуатация харажатлари жуда катта. Нима билан алмаштириш номаълум: 2019 йилда янги учувчи штабни ишлаб чиқиш тўхтатилди.
Энг жиддий йўқотишларни стратегик разведкачи учувчисиз самолётлар парки кўради. 29 та RQ-4 Global Hawk Block-30 дронларидан 20 таси ҳисобдан чиқарилади. Бу дронлар 22 минг километргача бўлган масофада 18 минг метр баландликда 30 соат давомида патруллик қилиш ва разведка ишларини олиб боришга қодир. Айтганча, улар Қримдаги Россия чегаралари ва Донбассдаги чегара линиясига мунтазам ташриф буюришади.
Америкаликлар 2000 йиллардан буён бутун дунёда RQ-4дан кенг фойдаланмоқда. Дронлар бузилмоқда. Техник хизмат кўрсатиш эса ниҳоятда қиммат – бошқариладиган юқори баландликдаги разведкачи U-2 самолётини жўнатиш арзонроқ. Эҳтимол, Global Hawk вазифалари RQ-170 Sentinel “кўринмас” дронларига ўтади.
“Каттароқ қушлар” ҳам арраланади: 32 та KC-135 Stratotanker ва KC-10 Extender ёқилғи қуйиш самолётлари. Уларнинг ўртача ёши - 52. Агар 1981 йилда фойдаланишга топширилган "Экстендерс" ҳали ўз ресурсларини тугатмаган бўлса, 1954 йилдан 1965 йилгача ишлаб чиқарилган "Стратотанкерлар"нинг кўпчилиги ўз муддатини ўтиб, металлоломга топшириш зарур. Уларни нима билан алмаштириш ҳам масала: энг янги КC-46 танкерига кўплаб "болалик касалликлари" ташхиси қўйилган. Уларни бартараф этиш учун 55 млн $ сарфланади. Шу билан бирга Пентагон армияга истиқболли танкерларни етказиб беришни камида 2024 йилгача қолдирди.
Рўйхатни 13 та ҳарбий транспорт C-130H Hercules якунлайди. Улардан бештаси замонавийроқ C-130J Super Hercules ўрнини янги двигателлар ва авионикалар билан алмаштирилади. АҚШ ҳарбий-ҳаво кучлари ҳали ҳам бу машиналарнинг 279 таси қолади. "Бир юз ўттизинчи"нинг турли хил модификациялари 1954 йилдан бери фойдаланилади.
Техник муаммолар
Самолётларни оммавий ҳисобдан чиқариш, юмшоқ қилиб айтганда, Америка авиациясининг номукаммал техник ҳолатининг бевосита натижасидир. Ўтган йилги ҳисоботда АҚШ Ҳисоб палатаси ҳаво кучлари, денгиз флоти, денгиз пиёдалари ва қуруқликдаги қўшинларни текширувига асосланиб, кўплаб транспорт воситалари ҳатто парвоз қила олмайди, деган хулосага келди.
Регламентга кўра, самолётнинг камида 80 % исталган вақтда парвозга тайёр бўлиши керак. 2011 йилдан 2019 йилгача инспекторлар 46 турдаги самолётлар ва вертолётларни текширдилар - фақат учта модел озми-кўпми талабларга жавоб берди.
24 турдаги самолётлар парки тўққиз йил ичида ҳеч қачон 80% техник тайёргарлик даражасига чиқмади. Ҳисоб палатаси бу ҳолатни ҳалокатли деб атади. Бу, шунингдек, F-16 қирувчи самолётларига, V-22 Osprey конвертопларга, E-2 Hawkeye палуба разведка самолётларига ва бошқаларга ҳам тегишли. Ва 11 турдаги самолётларнинг жанговар тайёргарлиги умуман 55 %дан ошмади.
Жиҳозларни таъмирлаш билан боғлиқ кўплаб саволлар эҳтиёт қисмларнинг кескин етишмаслиги туфайли юзага келади. Хусусан, F/A-18E/F Super Hornet ва EA-18G Growler учун энди эҳтиёт қисмлар ишлаб чиқарилмайди - ишлаб чиқарувчилар бозорни тарк этишди.
Энг ёмони вазият - B-1 Lancer стратегик бомбардимончи самолётлари билан. Ўтган йили АҚШ штаблари бошлиқлари қўмитаси раиси ўринбосари генерал Жон Хайтен 62 самолётдан фақат 6таси жангга тайёрлигини маълум қилганди. В-1 самолётлари минглаб жанговар миссияларни, асосан, Яқин Шарқда, уларга мослаштирилмаган иқлим шароитида бажаришди. Натижада машиналар жуда эскирди. Яқинда Пентагон 17 дона энг муаммоли бомбардимончи самолётларни ҳисобдан чиқариши маълум бўлди.