"Ҳамкорлар" технологик жиҳатдан бунга жавоб беришга тайёр эмас. Уларга фақат халқаро ҳуқуқ соҳасида ўз чегаралари ва миллий манфаатларини адолатли ҳимоя қиладиган Россия Федерациясига қарши баландпарвоз баёнот ва айбловлар билан ҳавони силкитиш қолади.
Шимолий флотнинг ракета кемалари бўлинмасидан 22350 "Совет Иттифоқи Адмирали Флоти Горшков" лойиҳасининг етакчи фрегати жанговар тайёргарлик вазифаларини бажариш, “Циркон” гипертовушли ракеталар ракета ва артиллерия қуролларини денгиз нишонларига отиш ва синовдан ўтказиш мақсадида 24 март куни Баренц денгизига жўнаб кетди.
25-27 март кунлари "Адмирал Горшков"нинг 800 км масофага етадиган ракеталарни учириш режалаштирилган ва НАТО "шериклари"нинг бунга қизиқишини кучаймоқда. Бироқ АҚШ ва НАТО ҳарбий-денгиз кучларида соатига 10 минг км тезликда учадиган “Циркон”ни аниқлашга қодир бўлган радарлокация ускуналари йўқ. Умуман олганда, Арктикани бошқариш истаги иттифоқнинг технологик имкониятларига тўғри келмайди.
25 март куни “Адмирал Горшков” кемаси 4та гипертовушли ракетани муваффақиятли учирди, барчаси нишонга тегди, парвоз-лойиҳалаш синовлари якунланди. Май ойида Цирконнинг давлат синовлари яна бир нечта учиришлар билан бошланади, шу жумладан Северодвинск атом сувости кемасидан 2таси (йилнинг иккинчи ярмида). 2020 йилги синов дастури тугалланди - "Адмирал Горшков" фрегати икки маротаба “Циркон” денгиз нишонларига ва бир марта қуруқликдаги нишонларга отилган (бунинг учун узоқроқ масофадаги модификация мавжуд).
Синовлар серияси 2016 йилдан бери давом этмоқда. Россия Мудофаа вазирлиги Цирконни 2022 йил биринчи ярмида хизматга олишни режалаштирмоқда. Ҳар қандай суверен мамлакат сингари Россия ҳам НАТОнинг ҳарбий базалари ва ўз чегаралари яқинидаги ракета позициялари тармоғининг кенгайишига етарли даражада жавоб беришга мажбур. Москва Шимолий Денгиз йўлини "сузиш эркинлиги"нинг кенгайтирилган талқинларидан ва Арктикада Россия чегаралари яқинида АҚШ ва НАТО ҳарбий кемаларининг вайронкор мавжудлигидан қатъий ҳимоя қилишга қатъий интилишини намойиш этади. Циркон - Шимолий флотнинг жавоб чоралардан бири. Халқаро таъсир ўтказиш услуби "ўзаро фаолият" орқали Россиянинг танлови эмас ва Ғарб коллективи томонидан белгиланади.
Мақсад ва воситалар
Тутиб бўлмас ва қудратли "Цирконлар" тажовузкорчидан ўч олиш муқаррарлигини эслатиб туради ва НАТО инсониятнинг энг яхши ёки энг катта қисми эмас. Ўнлаб турли хил ўлкалардан иборат ҳарбий иттифоқ дунё аҳолисининг атиги 10% манфаатларини ифодалайди ва қўшниларга бир томонлама тарзда (альянс фойдасига) "хулқ-атвор қоидаларини" буйруқ беролмайди.
Ғарбий "шериклар" тенг ҳуқуқли мулоқотни манманлик билан эътиборга олишмайди. Экстерриториал санкциялар билан иш қилишади. НАТО ташқи ишлар вазирлари учрашуви якунлари бўйича ўтказилган матбуот анжуманида Бош котиб Йенс Столтенберг 24 март куни алянс Россиядан ракета таҳдиди кучайганини кўрмоқда ва унга қарши курашмоқчи эканлигини айтди.
Тўғри, ҳеч нарса йўқ бўлса-да, Пентагон фақат 2028 йилгача гипертовушли ракеталарни олишга умид қилмоқда. Эҳтимол, Брюссел ва Вашингтон баландпарвоз баёнотлар ва ғайритабиий айбловлар метафизик равишда Цирконнинг парвозини ва иттифоқдан мустақил равишда Россия Федерациясининг нормал, тинч ривожланишини тўхтатади, деб умид қилади.
Болтиқбўйи ва Қора денгиз минтақаларида НАТОнинг ҳарбий фаоллиги ўсиши билан боғлиқ ҳолда, келгуси йилларда Россия Федерациясининг мудофаа қобилияти табиий равишда ошади. Бироқ, Москва алянсга нисбатан ҳарбий таҳдидларга вазминлик билан жавоб бермоқда. Россияга ўнлаб давлатда юзлаб базалар кераги йўқ.
Ракета кучи
Россия ҳарбий-денгиз флоти ҳарбий кемалари ва сувости кемалари бортидаги энг янги гипертовушли ракета тизимлари “Калибр” юқори аниқликдаги қанотли ракеталарининг имкониятларини тўлдиради ва денгиз уруши тактикасини, Жаҳон океанидаги кучларнинг бутун йўналишини тубдан ўзгартиради. Гипертовушли ракеталар ҳозирги ракеталарга қарши мудофаа тизимлари аниқлай олмайди, шунинг учун улар қуролли тўқнашувлар жараёнига сезиларли таъсир кўрсатадилар.
"Циркон" ҳаво ҳужумидан мудофаа зонасини бир неча сония ичида учиб ўтишга қодир, зарба қайтариб бўлмайдиган даражада.
Очиқ манбалардан маълумки, серияли "Цирконлар" товуш тезлигидан 9 марта тезроқ учиб боради (соатига 10789 км дан ортиқ), 1000 км дан ортиқ масофадаги нишонларга зарба беради. Ракетанинг узунлиги қарийб 6 метр, жанговар қисми эса 300 килограммни ташкил этади.
3C-14 универсал кема отиш тизими учириш учун ишлатилади, у “Гранит” ва “Оникс” кемаларга қарши ракеталари билан ҳам қўлланилади. Россия Федерацияси Мудофаа вазирлигининг маълумотларига кўра, “Адмирал Нахимов” крейсери, “Адмирал Горшков” синфидаги фрегатлар, 20385 лойиҳасининг кемалари, 22350, 23560 лойиҳаларининг ер усти кемалари ва 885, 885М, 949АМ лойиҳалари атом сув ости кемалари “Циркон”лар билан қуролланади.
Гипертовушли ракеталар мавжуд ва келажакдаги ракеталарга қарши мудофаа тизимлари учун қийин, шунинг учун улар қуролли тўқнашувлар жараёнига сезиларли таъсир қилади.
Масалан, Британия қироллик флотининг замонавий ҳаво мудофааси тизимлари соатига 3700 км тезликда учаётган ҳаво нишонларини уриб туширишга қодир. "Циркон" бир зарбада олти миллиард фунт стерлинг қийматига эга бўлган 2та янги инглиз авиаташувчи кемаларини йўқ қилиши мумкин. Дарҳақиқат, гипертовушли ракетанинг кинетик энергияси Arleigh Burke синфидаги америкалик эсминецнинг иккига бўлиб ташлаши мумкин. АҚШда “Циркон” ядровий таҳдидлардан ҳимоя қилиш учун "ассиметрик қурол" ишлаб чиқаришда "квант силжиш" деб номланди.
Фақатгина "Циркон" мавжудлигидан келиб чиқиб, НАТО ҳарбий-денгиз кучларини тактикасини тубдан тузатишга ва ҳаво ҳужумидан мудофаа технологиялари соҳасида Россияга "етиб олишга" мажбур қилмоқда.
Комплекс Россия ҳарбий кемалари ва ҳудудий сувларидан хавфсиз масофани кўпайишини таъминлади ва маневр қилиш учун операцион майдонни қисқартирди.
"Махсус даврда" потенциал рақибнинг авиация ташувчиси (АУГ) зарба гуруҳлари "Циркон" эта олмайдиган жойда, яъни Россия денгиз флотининг ер усти кемаларидан 1000 км дан ортиқ масофада туришлари керак бўлади.
Россия сув ости кемаларининг юқори махфийлиги АУГни океаннинг исталган ҳудудида (тахминан 2025 йилдан) Цирконлар учун осон нишонга айлантиради.
Шунга қарамай, плазманинг қизил булутида учаётган "Циркон" – чақириқ эмас, балки НАТОнинг Россияга қарши курсига жавоб.