Европа Иттифоқи дипломатик муассасалари раҳбарлари ЕИга кириш учун эмланиш сертификати тартибини жорий этиш кераклиги таклифини маъқуллашди. Бу ҳақида ушбу мажлис якунига кўра, Ангела Меркель хабар қилди. Ҳозирча гапи принципиал розилик ҳақида кетмоқда, батафсил қонун лойиҳаси 3 ойдан сўнг пайдо бўлади.
Ҳар доим энг қизиқ маълумот тафсилотларида бўлади. Вакцина паспортига доир янги қонун ҳам бундан мустасно эмас.
Биринчи навбатда, тиббий кўрсатгичларига кўра вакцина олиши мумкин бўлмаган одамлар нима қилиши керак? Агар киши яқинда коронавирус билан касалланиб тузалган бўлса – бошқа гап, бироздан сўнг вакцина олиши мумкин. Сурункали касаликка чалинганлар нима қилиши керак? Ахир вакцина паспорти жорий этилса уларнинг Европа бўйлаб ҳаракатланиш эркинлиги ҳуқуқлари бузилмайдими?
Ёки, сурункали касалликка чалинганлар яқинда ўзлари ҳам ўлиб кетади. Одам йўқми – муаммо ҳам йўқ. Умуман касалларга Европа бўйлаб кезиб юришни ким қўйибди?
Лекин иш бу билан чекланмайди. Ҳозир дунёда бир неча вакцина бор, яқинда уларнинг сони янада кўпаяди. Хўш, қайси вакциналарга биринчи навбатда ЕИ сертификати берилади?
Pfizer/BioNTech, Moderna, AstraZeneca - евроатлантик учликда бу борада муаммо бўлмайди шекилли. “Пфайзер олдингми – мана сенга аусвайс", қабилиди иш тутилади шекилли. Лекин Россия вакцинаси ("Спутник V" ёки "ЭпиВакКорона") ё бўлмаса Хитойнинг Sinovac Biotech, CanSino Biologics, CNBG — Sinopharm вакциналаридан бирортасини олганлар учун тўсиқлар ўрнатилиши мумкин. Улар қанчалик самарали ва безарар бўлмасин, лекин Брюссель уларни расман тасдиқламас экан, улар билан эмланган фуқаролар чегараларни кесиб ўтишга рухсат ола олмайди.
Чунки демократик бўлмаган мамлкатлардан келиб чиққан вакциналарнинг фойдали ёки зарарлиги масаласи – нафақат тиббий, балким сиёсий масала ҳам. Ишга сиёсат аралашса нима бўлиши аниқ - “демократияни олға суриш баҳонасида тоталитар режим жорий этилади. Буни биз
"Шимолий оқим — 2" мисолида яққол кўриб турибмиз. Гуёки россиянинг углеводороди "Циклон-Б"дан кўра заҳарлироқдек.
Маълумки, “геометрия теоремалари инсон манфаатларига таъсир қилганида эди улар учун урушлар содир бўларди”. Нодемократик мамлакат вакцинасини тан олмасдан хорижий давлатга ноқулайлик туғдириш мумкин бўлса – нега бу ишни қилмаслик керак?
Яқинда, (17 феврал) Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Ляйен шундай деган эди: "Россиянинг эмлаш стратегияси жуда ғалати – ўз аҳолисини эмлашда етарли прогрессга эришмасдан туриб нега Россия бошқаларга миллионлаб доза вакцина таклиф қилмоқда? Бу саволга жавоб берилиши керак”.
"Етарли прогресс" дегани нима эканини тушуниш қийин. Европанинг ўзида прогресс етарли бўлмаса, бу масала Европа томонидан кўтарилиши қанчалик тўғри бўлади? Нима сабабдан Венгрия "Спутник" вакцинасини сотиб олмоқда? Ҳар қадамда "Пфайзер" эмлаш пунктлари бўлганда Чехия, Австрия ва Италия ҳам "Спутник V" сотиб олишга қизиқмаган бўларди.
Балким фрау Урсула XIX асар охиридаги буғдой экспорти билан боғлиқ вазиятни эсга олгандир. Ўша вақтда Россияда “ўзимиз тўймасак ҳам экспорт қиламиз” принципи асосида ишлаган. Наҳотки бугунги Россия Тиббиёт вазирлиги 19 аср охирида Россия молия вазири бўлган Вышнеградскийдан ўрнак олган?
Иккинчидан, бу масаланинг Россия вакцинаси самарали ёки фойдасиз эканига нима алоқаси бор? Вакцина ёки самарали ё самарасиз бўлиши мумкин, лекин Россияда аҳоли эмланиши “етарли прогрессга” эришиш масаласининг Брюсселга нима алоқаси бор?
Агар мақсад – нима қилиб бўлса ҳам Россия вакцинасини обрўйсизлантириш бўлса - бу бошқа гап. Хусусан, Россия вакцинаси билан эмланганларга виза сертификат бермасдан. Буларнинг брачаси “темир парда” муаммоларрини эслатади. Ўша вақтлар бундай чоралар одатий ҳолдек қабулд қилиниши мумкин эди.
Албатта, ҳамм нарса Урсула ва унинг тарафдорларигага боғлиқ эмас, Лекин Европада нима қилиб бўлса ҳам Россиядан ўзини чегаралаш ғоясидан ўзгача фикрлайдиганлар ҳам бор.
Масалан Россиялик туристларни орзиқиб кутаётган Италия, Франция, Испания, Греция ва бошқалар. Ушбу мамалкатларда туризм мамлакат ЯИМининг 15%гача таъминлайди. Уларнинг аҳолиси россиялик туристлар қайтишини жону-дили билан истайди. Бу борада фрау фон дер Ляйеннинг ғояларидан кўра ўз ҳамёнлари улар учун муҳимроқ.
Албатта европаликларни Иттифоқнинг бош мафкурачиси Суслов М.А.нинг сўзлари билан юпантириш мумкин - “Биз мафкура учун маблағ аямаймиз”, жумладан виза сертификатлари учун ҳам. Лекин узоқ вақт давомида бундай сиёсат олиб бориш турли нохуш оқибатларга олиб келиши мумкин.
Уч ойдан сўнг қайси вакцина Европада “ишончли” деб тасдиқланиши, фрау фон дер Суслов ва “ит бўлса ҳам майли, тухум туғса бўлди” принципи асосида яшайдиганлар орасида турли тортишувлар келтириб чиқариши мумкин.