АҚШдаги тартибсизликларга Дональд Трамп ва ... Россия жавоб беради. Ҳа, тез орада худди шундай бўлади – Трампнинг қайта сайланишига йўл қўймаслик мақсадида АҚШ президенти билан курашнинг барча усулларини бирма-бир текшириб, “Вашингтон ботқоғи” энг аввалги ҳолатига қайтди: ҳаммасига руслар айбдор, дея ёзади РИА Новости муаллифи.
Улар 2016 йилда Дональд Трампга ёрдам беришда ва ҳозир ҳам ёрдам беришмоқда, бунинг устига улар нафақат ижтимоий тармоқларда, балки америка кўчаларида ҳам қўрқув ва нафрат қўзғатишга умид қилишган. Ажабланарли жойи йўқ: тартибсизликлар – бу умуман русча сўз! Бироқ нега бундай, ахир яқинда Америка ОАВлари барчани норозилик намойишлари асосан тинч ва тўғри эканлигига ишонтиришган эди, яъни Дональд Трамп тимсоли бўлган ирқчилик ва полиция зўравонликларига қарши қаратилган. Ва халқ ғазаби ярамас ва руслар гумаштасини Оқ уйдан йўқотиш ва Байден учун овоз беришни интиқлик билан кутаётган сайловчиларни сафарбар қилишга ёрдам беради. Демак, энди шу маълум бўладими: тўғри норозилик намойишларни нотўғри руслар авж олдиряпти?
Демакки, шундай. Жо Байденнинг ўзи бу ҳақда ҳозирча маълум қилмаяпти, лекин аллақачон конгресснинг кўзга кўринган демократлари гапиришни бошлаяпти. Масалан, Адам Шифф, вакиллар палатасининг разведка қўмитаси раҳбари – Трампнинг “рус алоқалари” суриштирувчиси ва импичмент ташаббускорларидан бири. Куни кеча CNN телеканалига у мана бундан деди:
“- Тўрт йил илгари, Дана, руслар Black Lives Matter᾽ни ишга солишди, улар Ижтимоий тармоққа халқни ирқий белгиларга кўра ажратиш учун ўзларининг иғвогарлик саҳналаштирилган томошаларини жойлашди. Ва биз..
- Ҳозирчи улар буни қилишяптими?
- Улар яна улар қўлларидан келган барчасини қилмоқда, ижтимоий тармоқларда, ўзларининг ОАВларида, бу ҳаммаси эмас, яна бу ажралишни кўпайтириш учун”.
Яъни рус Американи нафақат ОАВларида (ҳозир мен РИА Новости сайтидаги сингари), балки америка ижтимоий тармоқларида ажратмоқда “бу ҳаммаси эмас”, яъни америка кўчаларида балки? Бу уйдирмаларга америка ОАВларидаги Трампнинг асосий тарафдори Fox News бошловчиси Такер Карлсон муносабат билдирмай қолмади:
“Сизларни душман державаси агентлари фейк хабарлар билан боқди, у булардан ташқари яширинча Facebook᾽ни назорат қилади! Ҳаммаси тўғри, хонимлар ва жаноблар, Россия сохта тартибсизликларни уюштирди ва Жо Байденни айблади! Бу Ойга қўйиш каби, бироқ янада ҳийлакорроқ. <...> “Бу Россия саҳналаштирган томоша!” Жиддиймисиз? 2020 йил ёзи охирида одамлар бунинг устидан кулишада деб ўйлаган бўлар эдим. Бу ўзига хос вақтичоғлик. Бошқа тарафдан, кўплаб кўзга кўринган демократлар Twitter᾽да бунга биринчи марта ишонишди, шундай экан бу сафар ҳам – ким билади? – улар ҳам ишонишлари мумкин.
Лекин Адам Шиффга тан бериш керак: у, ҳар ҳолда, изчил. Бироқ равшанки, у мутлақо телба ва стационар даволанишга муҳтожлиги бор. Унинг аҳволи ёмон. Лекин у катта партиядаги битта одам, холос. Демократик партиянинг қолган барча раҳбарларига тўхталадиган бўлсак-чи? Улар ақлдан озган эмас, асло ундай эмас. Улар шунчаки ёлғончилар”.
Демократлар етакчиларининг ёлғончилиги билан ҳеч кимни ҳайрон қолдирмайди, лекин улар ҳозир ҳатто ўзлари учун ноёб бўлган бир зум тўнини тескари кийиш қобилиятларини намойиш этишмоқда. Ҳозиргина тартибсизликлар фактини инкор этиб, адолатли протестлар ҳақида гапиришди, энди эса оммавий тартибсизлик ва зўравонликни тан олишга мажбурлар. Трамп бўлаётган ҳодисаларни ички терроризм деб атамоқда, демократлар эса Россияга ишора қилмоқда. Аниқ-ку ахир: яхши одамлар норозилик намойишига чиқишди, бироқ уларга “рус пропагандаси” қурбонлари бўлган ёмон погромчилар аралашиб кетди. Буларнинг барчаси эса, маълум бўлишича, Трампнинг ютқазишига эмас, балки ғалабасига ишлар экан. Путиннинг айёрона режаси мана шундай.
Телбалик? Йўқ, шунчаки чорасизлик. Гап шундаки, шу йилнинг баҳор ойи бошида маълум эдики (жамоатчилик фикрининг барча манипулятив сўровларига зид равишда), Трамп тантанали қайта сайланиш сари бормоқда, на импичмент уриниши, на унга нафрат қўзғатиш ҳеч қандай натижа бермади (унинг президентлик даврида деярли барча америка ОАВлари айнан шу билан шуғулланди). Бироқ тез орада коронавируснинг қадами АҚШга етди, иқтисодиёт қулаши бошланди, ёз ойида эса “ирқчилик” тўлқинлари бошланди – демократлар энди аниқ Трампни чўктириб юбориш қўлларидан келишини ўйлашди.
Аммо на иқтисодий муаммолар, на ирқчилик тартибсизликлари президентга зарба бера олди – аксинча, тартибсизликлар қанчалик давом этса, Трамп шунча кўп очко йиғди. У Америкага “Қонун ва тартиб” керак деб такрорламоқда. Америкаликларнинг кўпчилиги унинг фикрига қўшилмоқда. Яхшиси, Трапм рейтинги учун ишлашни бас қилиш учун демократларнинг ўзи аллақачон ўз ҳудудини (айнан улар бошқараётган штат ва шаҳарларда тартибсизликларнинг асосий қисми бўлиб ўтмоқда) тартибга келтиришга уринишлари керак эди, бироқ сайловолди пойга уларга буни қилишга имкон бермаяпти. Ахир Трамп айтадики: мана, кўряпсизми, мен исёнларни тугатиш кераклиги ҳақида айтгандим, охир-оқибат менга қулоқ тутишди. Яъни демократларнинг тўлиқ цугцванги: улар кейин нима қилишларидан қатъи назар (тартибсизликларни қўллаш ёки уларнинг зўравонлки хусусияти тан олиш) уларнинг мавқеи фақат ёмонлашади.
Афтидан, тартибсизликларни эҳтиёткорлик билан тан олиш тактикаси танланган, бироқ шу билан бирга улар учун айбни Трамп ва Россияга ағдаришга қарор қилинган. Бирданига иккита: “рус Трампи”.
“Биз Россия кучлари Суриядаги америка аскарларига ҳужум қилгани, аскарларимизни яралагани ҳақидаги хабарларни кўрдик. Сиз Трампдан ҳеч бўлмаганда бирор калима эшитдингизми? У ақаллан бармоғини қимирлатдими? Илгари АҚШнинг бирор бир президенти Россия етакчиларига нисбатан бундай итоаткорлик ролини ўйнамаган. Бу нафақат хавфли, балки ҳақоратомуз ҳам”, - дейди Жо Байден. Байден бу билан трампча русларга қарамлик ва “руслар америка аскарларини ўлдириш учун толибларга пул тўлагани” ҳақидаги ғирт ёлғон воқеани мисол тариқасида келтириб, эслатган.
Мана Байден штабининг сўнгги баёнотларидан:
“Президент Трамп умид қиладики, Владимир Путин яна бир марта унинг номзодини қўллаб-қувватлайди ва у содир этган даҳшатли хатоларни яширишга ёрдам беради. Айнан у мамлакатимиз тепасида бўлиши ва уни унга қарши турган кўплаб муаммолар сари бошлаши учун. У Владимир Путин Трампга қайта сайланиши учун қандай чора кўриши, ёки Путинга нима сабабдан аралашиш муҳим эканини Америка халқи билмаслигини истайди, чунки Дональд Трампнинг ташқи сиёсати – бу Кремль учун туҳфа”.
Бу ҳайратда қолдирадиган камситувчи америкаликларнинг баёноти АҚШ Миллий разведка директори Жон Рэтклиффнинг яқинда вакиллар палаталари разведка қўмитаси аъзолари учун бўлажак президент сайловларида хавфсизликни таъминлаш масалаларига бағишланган оғзаки брифингни уюштиришни тўхтатиб қўйиш қарорига жавоби бўлди. Энди уларга маълумот фақат ёзма равишда тақдим этилади. Албатта-да, Трампга Путин ёрдамларини яшириш мақсадида, - Байден шундай деб ишонтиряптими? Афсус, Рэтклиффнинг сўзларига кўра, сабаби оддий: махфий маълумотни сизиши, бунинг устига уни бузиб кўратиш хусусияти:
“Худди шундай брифинглардан бирининг якунланишидан бир неча дақиқадан кейин қатор конгресс аъзолари турли ОАВ вакилларига чиқиб, уларга сиёсий мақсадларда махфийлаштирилган маълумотни сиздирган. <...> Гўёки Россия Хитойга қараганда миллий хавфсизликка катта таҳдид туғдириши ҳақидаги ёлғон тасаввурни яратиш учун. <...> Мен Россия аҳамиятини пасайтирмоқчи эмасман. У миллий хавфсизлигимиз учун жиддий таҳдид туғдиради, аммо Хитой томонидаги таҳдидлар жиддийроқ. Бошқача гапираётганлар шунчаки разведкани ўз мақсадларида сиёсийлаштирмоқда”. Рэтклифф ўзи аслида нима деди? Адам Шиффга ўхшаш демократлар ОАВга фақат Россияга тегишли маълумотни сиздириб, Хитой ҳақидаги маълумотни эътиборсиз қолдириши ҳақида. Бу ерда шунини муҳимки, америка разведкасининг президент сайловларига чет эллик аралашув маълумотларига умуман қай даражада ишониш мумкин. Қизиғи, ҳатто махсус хизматнинг ошкора конгрессменларнинг уларни Трамп билан курашиш учун маълумотлар билан қўрқитишга уринишлари ҳақида гапириши.
Бошқа тарафдан, бу, албатта, катта ютуқ: 2016 йилда Обама маъмуриятининг ўзи махсус хизматларни президентликка номзод Трампнинг “рус алоқалари”га оид “далилларни” сохталаштиришга, кузатув олиб боришга мажбурлаган, энди эса “чуқур давлатнинг” фақат конгресс ва ОАВ ёрдами билан жанговар ҳаракат олиб боришига тўғри келмоқда. Лекин бу ўзгариш креатив даражасига, шундай бўлса ҳам, кам таъсир кўрсатди – яна ҳаммасига Путин айбдор.
Доимо авж олдиришади: гоҳ март ойида Портлендда Дерек Шовин ичига (Жорж Блейкни ўлдирган, шундан сўнг Black Lives Matter акциялари бошланиб кетган эди), гоҳ август ойида Кеношада –унга ташланган икки нафар “ирқий камситиш ва полиция зўравонликларига қарши кураш курашчилари”ни отиб ташлаган 17 ёшли Кайл Риттенхаусга жойлашади, гоҳ яна Портлендга қайтади. Вашингтон мэри қошидаги комиссиянинг ичига кириб, Америка пойтахтидан Вашингтон ва Жефферсон ҳайкалларни олиб ташлашни (ҳеч бўлмаса қайта кўриб чиқишни) таклиф қилмоқда.
Ҳатто тасаввур қилиш қийинки, бу рус низо қўзғатувчилари сайловгача қолган икки ойда яна нималарга қодир.
Қарабсанки, кейин демократлар ва Байденни айблаш учун Трампга суиқасд уюштиришни саҳналаштиришади. Ёки Оқ уйда ўзини одамини қолдириш учун Байденни гумдон қилишади. Лекин уларнинг қўлидан келмайди: ҳамма биладики, руслар ўлдирмайдиган, балки Кремлга элтувчи из қолдирадиган даҳшатли “Новичок” билан заҳарлашади. Америка сайловларидаги “рус изи” сингари шундай аниқ.